بررسي مزيت نسبي توليد و صادرات زعفران

Evaluation of comparative advantage on production and export of saffron

كشاورزي شهرستان تربت حيدريه با توجه به امكانات و پتانسيل‌هاي موجود در زمينه منابع مختلف كشاورزي از امكانات ويژه‌اي براي كشت زعفران برخوردار است. در تحقيق حاضر با استفاده از اطلاعات جمع‌آوري‌شده از جهاد كشاورزي استان خراسان رضوي و سالنامه آمار بازرگاني خارجي براي سال زراعي 92-91 به بررسي مزيت نسبي توليد زعفران در شهرستان تربت حيدريه با استفاده از شاخص DRC و ماتريس تحليل سياسي PAM و در ادامه به بررسي مزيت نسبي صادرات زعفران پرداخته شد كه به اين منظور از شاخص هاي مزيت نسبي آشكارشده (RCA) و مزيت نسبي آشكارشده متقارن (RSCA) استفاده گرديد. نتايج نشان‌داد شهرستان تربت حيدريه در توليد زعفران داراي مزيت نسبي است. همچنين بر طبق شاخص NPC قيمت بازاري محصول بيش از قيمت سايه اي آن است و لذا توليدكننده از يارانه بهره برده است و از بازار محصول حمايت مي شود. بر طبق معيار EPC نيز مداخله هاي دولت به سود توليد اين محصول عمل كرده است و درمجموع از بازار نهاده و محصول حمايت مي شود. درنهايت سودآوري خالص اجتماعي نيز در همه حالات مثبت مي باشد. همچنين بر طبق هر دو معيار مزيت نسبي صادرات در سال هاي 2012-2004 كشورهاي ايران، اسپانيا و يونان به ترتيب داراي اولويت مزيت نسبي صادرات در جهان مي باشند درحالي‌كه صادرات زعفران ايران ارزش‌افزوده بالايي ندارد لذا در راستاي بهبود وضعيت كنوني، پيوستن به سازمان تجارت جهاني جهت كاهش تعرفه‌هاي صادرات، توجه به بازاريابي محصول و ارايه تسهيلات لازم ازجمله حمايت‌هاي ارزي پيشنهاد مي شود.

With due attention to facilities, and different potentials and sources in agriculture of Torbat Heydarieh city, this region is suitable for cultivation and production of saffron. In this study comparative advantage of saffron production in Torbat Heydarieh investigated using DRC index and policy analysis matrix (PAM) during 2012-13. Also in this study evaluated comparative advantage of saffron export using RCA and RSCA index. The Results showed that saffron production in Torbat Heydarieh has a comparative advantage. According to the NPC price index is higher than market price and so producers benefited from subsidies and market support. According to the EPC standard, government interventions has a positive effect on production of this crop, so was supported from input and production markets this crop. In result, NSP index was positive in all sectors. Results of these two indexes showed that Iran, Spain and Greece had preferences on export relative advantage in the world during 2004-2012. While value added of Iran saffron export is not considerable, therefore, for improving this condition, joining Iran to the WTO in order to reduce tariffs on exports, paying more attention in marketing and supplying necessary facilities such as foreign exchange support in the country was suggested.