تحليل روند ميزان بروز سل با استفاده از مدل رگرسيون قطعه‌اي خطي در ايران طي سال‌هاي 87-1343

Applying Segmented Regression Model to Analysis the Trend of Tuberculosis Incidence Rate in Iran Between 1964 -2008

مقدمه و اهداف: بررسی روند تغييرات ميزان‌های مشاهده شده، اطلاعات ارزشمندی را جهت نيازسنجی، طرح، بازنگری برنامه‌ها و شاخص‌های توسعه هركشور فراهم می‌سازد. هدف از مطالعه حاضر، به كار بردن مدل رگرسيون قطعه‌ای در تعيين روند تغييرات ميزان بروز سل در ايران بوده است. روش كار: در اين مطالعه روند تغييرات الگوی ميزان بروز سل در ايران طی 44 سال گذشته (87-1343) با استفاده مدل رگرسيون قطعه‌ای خطی مورد بررسی و تحليل قرار گرفت. برای برآورد پارامتر‌های رگرسيونی از روش‌های كمترين مربعات و آزمون جايگشت و از معيار اطلاع بيز (BIC) نيز برای تصميم‌گيری در انتخاب بهترين مدل از بين دو مدل رگرسيون پواسون و قطعه‌ای، استفاده گرديد. تحليل داده‌ها در نرم‌افزارهای آماری SAS و Joinpoint3.4 صورت گرفت. نتايج: با توجه به مقدار p به دست آمده از آزمون جايگشت، فرض وجود دو نقطه تغيير طی سال‌های 1372 و 1356 پذيرفته شد (0108/0p=). ميزان بروز بيماری سل طی 11 سال اول بررسی سير نزولی با 1/10% كاهش سالانه، برای قطعه دوم طی سال‌هاي72-1356 سير صعودی با 3/4 درصد افزايش در ميزان بروز سالانه و برای قطعه سوم سير نزولی با 5/4 درصد كاهش در ميزان بروز سالانه بوده است. همچنين برای حداقل 10 سال آخر به طور ميانگين سالانه 5/4 درصد از بروز بيماری سل كاسته شده است. نتيجه‌گيری: با توجه به نتايج بدست آمده از مدل رگرسيون قطعه‌ای می‌توان گفت، الگوی ميزان بروز بيماری سل از سال 1371 به بعد روند نزولی داشته، كه اين كاهش از سرعت بالاتری در مقايسه با ميانگين جهانی برآورد شده دارد، كه نشان دهنده ارتقاء برنامه‌های كنترل بيماری سل و بهبود وضعيت بهداشتی در كشور است.

Background & Objectives: Study trend of observed rates changes provide valuable information for need assessment, plan, reload programs and develop indicators of each country. The main objective of this paper is to determine the changes in tuberculosis incidence rate trend in Iran by applying segmented regression model.Methods: In this study, segmented Linear Regression employed to analyze the trend of changes in pattern of Tuberculosis incidence rate during past 44 years (1964-2008) in Iran. We used least square method and permutation test and Bayesian Information Criteria to decide which of the two segment regression model and poison regression would be better. Data analyzed by Joinpoint3.4 and SAS9.1 software. Results: According the permutation test, it was detected that there were two breakpoints over 1977 and 1993 years (p=0.0108). Incidence rate of tuberculosis during the first 11 years of review had declined with annual percentage change = -10.1%, for second segment it rose upward with 4.3% increase in per year and for end segment TB incidence rate again declined with annually 4.5%. The average annual change of Tuberculosis incidence rate in Iran for at least 10 years has been estimated -4.5 percentages. Conclusion: The findings of this study have shown that the incidence rate of Tuberculosis decreased after 1992 that interestingly this decline seems faster than estimated by international TB control program. This indicates that preventive and treatment of Tuberculosis programs have been successful in Iran.