نابرابري در عوامل خطر بيماري‌هاي غيرواگير در شهرستان شاهرود

Socioeconomic Inequality in Non-Communicable Disease Risk Factors in Shahroud, Iran

مقدمه و اهداف: بيماری‌های غيرواگير در همه جوامع قسمت اعظم بار بيماری‌ها را به خود اختصاص می‌دهند. عوامل خطر ايجاد كننده اين بيماری‌ها كمتر بررسی شده و نابرابری در اين عوامل اهداف سلامت برای همه را تحت تأثير قرار می‌دهد. بررسی نابرابري اقتصادی-اجتماعی در عوامل خطر بيماری‌های غير واگير و شناسايی عوامل مؤثر بر اين نابرابری در شهرستان شاهرود اهداف اين مطالعه هستند. روش كار: داده‌های نظام مراقبت غيرواگير شهرستان شاهرود در سال 83 مورد بررسی قرار گرفت. برای تعيين متغير وضعيت اقتصادی- اجتماعی، از روش آناليز مولفه اصلی (principal component analysis) استفاده گرديد. هر يك از عوامل خطر بيماری‌های غير واگير در سطوح مختلف اين متغير بررسی و شاخص تمركز (Concentration Index) محاسبه شد. برای بررسی علل ايجاد كننده نابرابری اين شاخص به عوامل مؤثر از آناليز تجزيه (decomposition analysis) استفاده شد. نتايج: شاخص تمركز برای فشارخون، مصرف سيگار، بی حركتی و تغذيه نامناسب به ترتيب برابر 141/0- ،191/0- ،046/0- و 091/0- محاسبه گرديد و اختلاف منحنی تمركز در مورد اين عوامل از خط برابری معنی‌دار بود. اين شاخص برای ديابت، چاقی و كلسترول بالا معنی‌دار نبود. سن، شغل كارمندی، مجرد بودن، زندگی در روستا و وضعيت اقتصادی پايين از عوامل مهم مؤثر بر اين نابرابری‌ها هستند. نتيجه‌گيری: بررسی شاخص و منحنی‌های تمركز نشان دهنده وجود نابرابری قابل توجه در بعضی از عوامل خطر بيماری‌های غيرواگير در شهرستان شاهرود می‌باشد. مطالعات با حجم نمونه‌ بيشتر و متغيرهايی كه وضعيت اقتصادی-اجتماعی را بهتر توصيف كند، پيشنهاد می‌گردد.

Background & Objectives: Non-Communicable disease (NCD) is a main group of diseases which are responsible for a large proportion of the Global Burden of Disease around the world. Although disparities in the NCDsʹ risk factors can affect the goals of health for all, less attention has been paid so far on this topic. In this study, we investigated socio-economic inequality in the NCDs’ risk factors and evaluated the causes affecting on this inequality in Shahroud, Iran. Methods: Conducting this survey, we used surveillance data for NCD of 1000 individuals who lived in Shahroud district during 2005. We determine a socio-economic variable which explained social and economic status of the people using Principal Component Analysis. We then evaluated each NCD risk factors at different levels of the socio-economic variable and calculated concentration index for the risk factors. The causes of the inequality were described by decomposition analysis of the concentration indices.Results: Concentration indices for hypertension, smoking, insufficient physical activity, and unhealthy diet were -0.141, -0.191, -0.046 and -0.091, respectively. Differences of concentration curves of the risk factors from the line of equality were significant but not for diabetes, obesity and high blood cholestrol. Age, being a government employee, being unmarried, living in rural area and low economic status were the most important factors which influence on these inequalities. Conclusion: Inequality in some NCD risk factors was significant in Shahroud district. More investigations with larger sample size and more appropriate variables to measure socioeconomic status are recommended.