بررسي صحرايي و ارايه رابطه جديد براي تعيين شيب حد در بالادست بندهاي اصلاحي

Field Investigation and Presentation a new formula for Determination of Threshold Slope at the Upstream of Check Damʹʹs

بندهاي اصلاحي سازه‌هاي كوچكي هستند كه به منظور كاهش شيب آبراهه، كاهش سرعت جريان و مهار فرسايش در آبراهه‌ها ساخته مي‌شوند. شيب حد نقش عمده‌اي در تعيين فاصله بندهاي اصلاحي دارد. يافتن رابطه‌اي ساده براي تعيين شيب حد، در انتخاب فاصله مناسب براي احداث بندهاي اصلاحي، موثر خواهد بود. در اين بررسي حوزه‌هاي گوش و بهره در بالادست سد كارده، كرتيان در بالادست سد طرق، كامه در بالادست سد شهيد يعقوبي و دشت در بالادست سد گلستان به منظور بررسي شيب شكل گرفته در بالادست بندهاي اصلاحي اجرا شده، انتخاب گرديد. در حوزه‌هاي مورد مطالعه عملكرد بندهاي اصلاحي اجرا شده از نظر پايداري، رسوبگذاري و تثبيت شيب مورد بررسي قرار گرفت. در اين راستا با استفاده از نيمرخ طولي برداشت شده، شيب حد، محل احداث، فاصله و ارتفاع سازه‌هايي كه عملكردي موفق در رابطه با اهداف طرح داشتند مشخص شد. مشخصات مصالح بستر نيز با نمونه‌برداري مصالح و تحليل منحني دانه‌بندي مصالح تعيين شد. با استفاده از اطلاعات اندازه‌گيري شده در رابطه با شيب حد، روابطي بر اساس شيب اوليه آبراهه و مشخصات مصالح بستر براي محاسبه شيب حد استخراج شد. با مقايسه روابط ارايه شده توسط ساير پژوهشگران و روابط حاصل از طرح حاضر براي فاصله و ارتفاع بندها، رابطه‌اي كه فقط بر اساس شيب آبراهه ارايه شده، به دليل اينكه نياز به نمونه‌برداري از مصالح بستر ندارد و همينطور اينكه از دقت خوبي نيز برخوردار مي‌باشد، بعنوان رابطه مناسب معرفي گرديده است

. Check dams are constructions which could be utilized with the aim of not only decrease of river slope and flood velocity; but also, control of river bed erosion. Furthermore, ultimate slope plays an important role in determination of check damʹs distances. In this Study, a survey and investigation has been done on Goush and Bahreh catchments, Kortian, Kameh and Dasht basins which are located on upstream of Kardeh, Torogh, Shahid Yaghubi and Golestan dams respectively. Consequently, the performance of constructed check dams in term of stability, sedimentation and slope stabilization has been investigated. Moreover, longitudinal section profile, ultimate slope, location, distances and height of dames with acceptable performance about upstream ultimate slope has been measured. Meanwhile, characteristics related to bed aggregates has been sampled and determined. Then, with the measure of dimensions regarding the ultimate slope, some equations which were based on primary slope of river direction has been developed. With the comparison between mentioned equations and the ones which were suggested with other researchers, we argued that one equation that has been defined just based on channel slope could be obviously accepted and the reason originated from the fact that not only this equation did not require any sampling data about river bed aggregates; but also, could result accurate results.