جايگاه پنجاب در گسترش و تعميق برخي از مولّفه هاي فرهنگ و تمدن ايراني در هند عصر تركان

Punjab position in implementing the Iranian culture and civilization in India during the Turks period

آثار فرهنگ و تمدن ايران را در جاي جاي هند مي توان يافت؛ ولي پنجاب در جذب عناصر و مولّفه هاي فرهنگي و تمدني ايران همچون زبان، دين، معماري، موسيقي و... از قدمت و اهميت بيشتري برخوردار است. اين منطقه كه در دوره ي غزنويان، مركز سياسي و اداري آنان گرديد، امرا، ديوانسالاران، علما، دانشمندان، عرفا و صوفيان ايراني را به سوي خود جذب و جلب نمود. بدين ترتيب سند، جايگاه خود را نزد ايرانيان از دست داده و پنجاب جانشين آن گرديد. اسم اين منطقه پنجاب(پنج آب) به خوبي گوياي عمق نفوذ فرهنگ ايران در اين خطّه از شبه قاره است. پنجاب منشا بسياري از تغييرات و تحولات مهم هند در دوره ي اسلامي از جمله پيدايش زبان اردو و آيين سيك است و حتي هنر و معماري نشات گرفته از اين منطقه و تحت تاثير فرهنگ و تمدن ايراني است. هم چنين پنجاب محل نشو و نماي صوفيان و مكتب هاي صوفيانه و عارفانه ي معروف هند است كه بنيانگذاران و بسياري از اقطاب آن ها ايراني بودند. مسيله ي مقاله ي پيش رو، بررسي كم و كيف و تحليل و تفسير اين قضايا و ارايه ي تصويري قابل قبول از فرآيند گسترش و امتزاج فرهنگ و تمدن ايراني در اين منطقه و شناخت زواياي پيدا و پنهان آن با بهره گيري از روش توصيفي - تحليلي است.

The trace of Iranian culture and civilization can be found in any places of India. However, Punjab had a great role in attracting the Iranian culture and civilized phenomenon such as language, religion, architecture and music. Punjab was the administrative and political center of India during Ghaznavi period in Iran and attracted many Iranian governors, scholars, scientists and Sufis. Consequently, Sind lost its place among Iranians and gave it to Punjab. The name of this area, Punjab (five waters) – which is a Persian word – clearly shows the depth of Iranian culture implementation in this part of the subcontinent. The origin of many significant changes in India during the Islamic period such as foundation of Urdu language, Sikhs ethic, and even art and architecture Punjab , which all are affected by Iranian culture and civilization. In addition, Punjab is the origin of popular theosophy schools of India that most of their founders were Iranian. The present paper analyzes the role of Punjab in implementing the Iranian culture and civilization in India and tries to provide an acceptable image of the Iranian culture and civilization promotion process and its dimension in Punjab region.