كاربرد برنامه ريزي فازي با رهيافت بازه اي در تعيين الگوي بهينه كشت شهرستان اسفراين

Application of Fuzzy Programming with Interval Approach to Determine the Optimal Cropping Pattern of Esfarayen County

تعيين الگوي بهينه كشت با توجه به منابع در دسترس و در نظرگرفتن شرايط ريسك و نبود قطعيت بخش كشاورزي مي تواند كشاورزان، مديران و برنامه ريزان اقتصادي را در انتخاب نوع محصولات و ميزان سطوح كشت آن ها ياري دهد. در اين پژوهش مدل برنامه ريزي فازي با استفاده از رهيافت بازه اي، براي تعيين الگوي بهينه كشت در شهرستان اسفراين با لحاظ شرايط عدم قطعيت به كار گرفته شد. آمار و اطلاعات مورد نياز از طريق جمع آوري 128 پرسشنامه و مصاحبه ي حضوري با كشاورزان منطقه به صورت نمونه گيري تصادفي ساده، در سال 1392 تهيه شد. استفاده از سطوح مختلف آلفا برش در مدل مذكور، باعث شد كه تمامي اطلاعات فازي مربوط به پارامترها بصورت جز به جز در عمليات بهينه سازي وارد شوند. نتايج برآورد مدل ها با لحاظ شرايط خوش بينانه و بدبينانه و تحت برش هاي آلفاي متفاوت، حاكي از آنست كه با افزايش ميزان عدم قطعيت و ريسك يا بزرگتر شدن بازه ي نوسانات كه در اثر برش هاي آلفاي كوچكتر حاصل خواهد شد، سود حاصل از سيستم در شرايط خوش بينانه افزايش و در شرايط محافظه كارانه، كاهش خواهد يافت. محصولات ذرت علوفه اي، لوبيا قرمز و گندم در اكثر سناريوها، محصولات اقتصادي و بهينه براي كشت مي باشند و پيشنهاد مي گردد جهت بهبود وضعيت سودآوري كشاورزان و استفاده بهينه از منابع توليد، سياست هاي تشويقي و حمايتي جهت گسترش توليد اين محصولات توسط سازمان جهادكشاورزي استان خراسان شمالي و يا مديريت جهادكشاورزي شهرستان اسفراين به اجرا گذاشته شود.

Determining of the optimal growing pattern in accordance with resource availability, risk factors and the uncertainty of agriculture sector contributes the farmers, managers and economic planners in selecting types of products and the level of cultivation. Fuzzy programming model with interval programming approach was used in this study to determine the optimal cultivation pattern in Esfarayen county, given uncertain circumstances. The required data were collected via a questionnaire and interviews with 128 farmers of the region selected through simple random sampling in 2013. Using different levels of Alpha cut in the model, it is possible for all parameter-related fuzzy data to be included in the optimization process, fractionally. The results of assessing models under optimistic and pessimistic conditions given various Alpha cuts indicate that increasing uncertainty and risk or expansion of fluctuations periphery due to smaller Alpha cuts raises the systematic benefit under optimistic conditions, while it decreases the benefit under conservative conditions. Forage maize, Red beans and wheat in almost all case scenarios found economical and optimum crops for cultivation. In order to improve the farmers’ income along with optimal use of production resources, encouraging and supportive policies introduced by either Agriculture- Jehad Organization of Northern Khorasan or the office of Jihad-Agriculture management in Esfarayen county is recommended.