شخصيّت مرزي سودابه در شاهنامه فردوسي

The borderline personality of Sudabeh in Ferdowsi’s Shahnameh

داستان‌هاي شاهنامه – اثر ملي و حماسي ارزش‌مند ايران - بويژه در بخش‌هاي اسطوره‌اي و پهلواني داراي معاني عميق و شگرف است. يكي از زمينه‌هايي كه مي‌تواند بستري مناسب براي پژوهش در شاهنامه باشد و آثار و نتايجي سودمند بدست دهد، بستر نقد و تحليل شخصيّت‌هاي شاهنامه است. شخصيّت‌هايي كه در شاهنامه نقش‌آفريني مي‌كنند، هر كدام مي‌تواند نماد بشر امروزي باشد. تحليل و نقد كردارها و رفتارهاي آنان در روند داستان‌ها همه به نوعي مشكلات و گرفتاري‌هاي انسان امروزي را بتصوير كشيده، كه هر روزه با آن‌ها دست بگريبان است. پژوهش حاضر بر آنست كه اختلال شخصيّت مرزي را در شخصيّت سودابه - نامادري سياوش و همسر كيكاووس -مورد نقد و تحليل قرار دهد. در ابتدا ضروري است مقدمه‌اي پيرامون شخصيّت، اختلال شخصيّت و ويژگي‌هاي شخصيّت مرزي بيان شود و سپس صفات و كردارهاي سودابه با شخصيّت‌هاي مرزي مطابقت داده شود. از ملاك‌هايي كه براي تشخيص اختلال شخصيّت مرزي در كتاب DSM-IV آمده، سودابه با پنج مورد هم‌خواني دارد كه عبارت است از: كوشش‌هاي مهارگسسته براي اجتناب از طرد يا رهاشدگي واقعي يا خيالي، تكان‌شوري، حركات بيان‌گر تهديد و خود آسيب زني مكرر، روابط بي‌ثبات و شديد و انتقام جويي. البته سودابه جز اين ملاك‌ها، ويژگي‌هايي چون دروغ گويي، مكر و حيله، تهمت زدن و پليدي نيز دارد كه همه اين كردارها به دنبال تغييري است كه در خودانگاره او رخ داده است.

Shahnameh the invaluable national epic of Iran especially in its mythic and heroic sections contain stories with in depth meanings. One of the useful areas of research is to analyze and criticize Shahnameh’s characters each of whom can each represent today’s man. The analysis and criticism of their deeds and behaviors throughout the stories in a way portray the dilemmas and problems that today’s man is grappled with everyday. The present article aims to analyze and criticize border line personality disorder in Sudabeh, Syavashe’s stepmother and KayKavus’s wife. At first it is necessary to give and introduction regarding personality and its disorder and characteristics of border line personality, and then Sudabeh’s qualities and her deeds are checked against those with personality disorder. Of the criteria for diagnosis of border line personality disorder mentioned in DSM-IV book Sudabeh’s character corresponds with five characteristics such as reckless attempts to avoid abandonment real or imaginary, anxiety, actions aimed at threatening, repeated self-mutilation, intense and unstable relationships, and vengeance. Apart from these attributes, traits such as telling lies, wile and guile, insult, and wickedness are clearly seen in her behavior all in search of a change taken place in her self portrait