مطابقه در نظام كُنايي (ارگتيو) زبان‌هاي ايراني: رقابت واژه‌بست و وندالف

Agreement in Iranian ergative languages: the competition of affixes and clitics

اين مقاله به تبيين نظري دو الگوي رايج در ساخت كُنايي زبان‌هاي ايراني بر پايه برنامه كمينه‌گرا مي‌پردازد. در الگوي اول، در بندهاي متعدي، فاعل حالت نماي كُنايي/ غيرفاعلي و مفعول حالت فاعلي مي‌پذيرد. در اين الگو فعل متعدي در مطابقه كامل با مفعول قرار دارد. در الگوي دوم، فاعل متعدي حالت نماي كُنايي ندارد بلكه به وسيله يك واژه‌بست غيرفاعلي مضاعف‌سازي مي‌شود. در اين الگو فعل با مفعول مطابقه ندارد و شكل پيش‌فرض (وند/ شناسه سوم شخص مفرد) مي‌پذيرد. لذا در ساخت‌هاي كُنايي زبان‌هاي ايراني، به لحاظ توصيفي، واژه‌بست و وند/ شناسه در توزيع تكميلي قرار دارند. در اين مقاله استدلال خواهد شد كه مطابقه فعل با مفعول در الگوي اول حاصل تطابق هسته زمان با مفعول است در حالي‌كه نبود مطابقه در الگوي دوم به‌دليل ايجاد تداخل ناقص واژه‌بست در ايجاد تطابق بين هسته زمان و مفعول است. نتيجه اين تحليل گواهي در تاييد اين ادعاي نظري است كه اصولاً ساخت‌هاي منفرد در زبان‌ها برآيند تعامل ساز وكارهاي مستقل و عام نظام صوري/ ساختاري اين زبان‌هاست. ?

This paper presents a minimalist analysis of two agreement patterns of variation in Iranian ergative languages. On the one hand, there are languages in which the ergative subject is marked ergative/oblique morphologically and in which the ergative (past transitive) verb displays full agreement with the nominative object. On the other, languages are found where the transitive subject is doubled by an oblique clitic, but where the transitive verb fails to show agreement with the nominative object. Descriptively speaking, where there is a (doubling) clitic, there is no (agreement) affix (on the verb) and vice versa. To account for this complementarity, it will be argued that the verb-object agreement is a reflex of T°(ense)-object agree, when no intervener impedes the agree relation between the two. However, it will be argued that when a clitic doubles a transitive subject, it constitutes a case of defective intervention and causes the T°-object agree to break down. Thus analyzed, the competition of clitics and affixes in cross-referencing arguments in Iranian ergative languages amounts to the (un)availability of the agree relation within clausal domain, which is independently derivable from the tenets of the Minimalist Program.