منطق ساختاري مفهوم آزادي عقيده در نظام انديشه آيت الله جوادي آملي

Structural Logic of the Concept of Freedom of Belief in Ayatollah Javadi Amoli`s System of Thought

پرسش اصلي پژوهش حاضر اين است كه آزادي عقيده در منظومه فكري آيت الله جوادي آملي از چه منطق ساختاري برخوردار است. فرضيه اين است كه ايشان از يك سو سعي مي نمايد از منظر اصالت وجود و نيز تشكيك وجود، حقيقت آزادي را تبيين كند؛ از ديگر سو روشمندانه مي كوشد ضمن پرداختن به مقوله آزادي عقيده در فضايي متفاوت از گفتمان رقيب، به يك مفهوم اسلامي از آن دست پيدا كند. نگارندگان با روش تحليلي - تفسيري ضمن پرداختن به ابعاد تبييني و هنجاري و نيز سطوح دروني و بيروني منطق ساختاري آزادي عقيده و تشريح حدود و مرجع تحديد آزادي از ديدگاه ايشان، نتيجه مي گيرند كه از منظر اين فقيه و فيلسوف شيعه، انسان مي‏تواند در قلمرو تكوين مومن يا كافر و مطيع يا عاصي باشد، ولي در منطقه تشريع بايد مومن و مطيع باشد.

The main question of the freedom of belief in the intellectual system of Ayatollah Javadi refers to its pertaining structural logic in his thought. On the one hand, he tries to make sense of the essence of freedom with regard to the essentiality and gradation of existence. On the other hand, methodically trying to address the issue of freedom in a space different from that of completion, he intends to give an Islamic concept in the field. My analysis, interpretation while addressing explanatory and normative dimensions external and internal structural logic of his vision of freedom, concludes that from his perspective, humans may be believer or unbeliever, obedient or disobedient in the realm of creation, while with regard to the realm of Divine lawfullness is he/she must be faithful and obedient.