مروري بر روش هاي نوين در رفع چسبندگي تخم هاي لقاح يافته ماهيان

A review on recent techniques for elimination of fish fertilized egg adhesiveness

تخم هاي بسياري از ماهيان آب شيرين بعد از فعال سازي و تماس با آب حالت چسبنده پيدا مي كنند كه علت آن وجود مولكول هاي گليكوپروتييني در بخش خارجي آنهاست. در تاسماهيان چهارمين لايه تخم (jelly coat) بعد تماس با آب ترشح شده و موجب بروز چسبندگي مي شود. در ماهيان استخواني اين امر توسط لايه زونارادياتاي خارجي صورت مي گيرد. چسبندگي تخم ها در تخم ريزي طبيعي يا شرايط كنترل شده بر بسترهاي مخصوص داراي اهميت است، چرا كه به مولدين فرصت استقرار تخم-ها در مكان هايي با مناسب ترين شرايط محيطي را داده و از جابجايي تخم ها توسط آب جلوگيري مي كند. همچنين تخم ها مي توانند توسط والدين محافظت شوند كه حاصل آن افزايش بقاي تخم هاست. اما چسبندگي تخم ها تحت شرايط تفريخگاهي مطلوب نبوده و انباشتگي تخم هاي متصل بهم منجر به تلفات در اثر آنوكسي و رشد قارچ ها مي شود. بنابراين يكي از مراحل تكثير مصنوعي اين قبيل ماهيان رفع چسبندگي تخم ها پيش از انكوباسيون مي باشد. روش هاي رفع چسبندگي را مي توان به 3 دسته فيزيكي، شيميايي و آنزيمي تفكيك نمود. روش هاي فيزيكي شامل سايش تخم ها با موادي نظير رس، پودر تالك و نشاسته مي باشد. كاهش نرخ تفريخ و طولاني بودن پروسه از نكات منفي روش هاي فيزيكي مي باشد. معمول ترين روش هاي شيميايي استفاده از كارباميد، اسيد تانيك، پودر شير و سولفيت-سديم مي باشد. با توجه به ماهيت گليكوپروتييني لايه چسبنده، كاربرد آنزيم هاي پروتياز براي رفع چسبندگي موثر بوده و منجر به نتايج بهتري از ديدگاه نرخ تفريخ و مدت زمان انجام كار مي شود. براي انتخاب روش مناسب مي بايست به ميزان تفريخ يا نمو طبيعي جنيني، مدت زمان انجام كار و هزينه توجه داشت.

The eggs of many fresh water fishes become sticky after activation and contact with water. The stickiness property is caused by presence of glycoprotein molecules in outer layer of eggs. In sturgeons the fourth layer of egg (jelly coat) leaks after contacting with water. In teleosts outer zona-radiate is responsible for stickiness. Egg stickiness is important in natural reproduction, whereas eggs can attach to substrate, so brooders can locate the eggs in the best place with the most suitable environmental factors. Also the eggs can be protected by brooders that it strongly raises survival rate. But stickiness is undesirable in hatcheries; clumping of sticky eggs results in mortality caused by anoxia and fungal growth. One of the phases in culture of many fresh water fishes, therefore, is to eliminate the egg adhesiveness before incubation. The methods applied for elimination the adhesiveness can be divided into 3 groups: Physical, chemical and enzymatic methods. Physical methods consist of friction the eggs gently with substances such as clay, talc powder and starch. The negative points are lower of hatching rate and time consuming of the process. The most common chemical methods are use of carbamid, tannic acid, milk powder and sodium sulfite (Na2SO3). In enzymatic methods, protease enzymes are administered to eliminate the egg adhesiveness, as the nature of the sticky layer is glycoprotein. Higher hatching rate and quick application are advantageous of this method. Hatching or embryo surviving rate, required time and the expenditure should be noticed for election the best method.