وجود نفس و سير و غايت استكمال آن با تاكيد بر آثار رمزي سهروردي

Human Soul and Its Process of Growth with an Emphasis on Sohrawardi`s Symbolic Works

نفس در نگاه سهروردي نوري از انوار اسفهبديه است كه در شرق هستي ريشه داشته، ليكن به بدن مادي تعلق گرفته و به تدبير و تصرف در او مشغول شده است، از عالم قدسي به ظلمت‌كده ناسوت هبوط كرده و در آن اسير گشته است. پس از معرفت خويشتن، جايگاه حقيقي خويش را مي‌يابد و در پي رسيدن به آن به جستجو مي‌پردازد. راه بازگشت به سراي حقيقي، موانع پيش رو و مراحلي را كه نفس مي‌بايست طي نمايد با راهنمايي پيرِ راه، موضوع غالب رساله‌هاي رمزي شيخ اشراق است كه به زبان رمزي نگاشته شده است. وي كسب معرفت نسبت به خويشتن خويش، قواي نفساني و جهان ظلمت را به عنوان مقدمه حركت لازم و ضروري شمرده و راه رهايي از بند قوا و بندهاي جسماني را كسب معرفت كسبي و بحثي همراه با ترك تعلقات دنيوي مي‌داند. در سير استكمالي، نفس قابليت آن را داراست كه نه تنها از خود و مقام حقيقي خويش فراتر رفته، بلكه خود عقلي از عقول مفارق شود كه صفير او خفتگان را بيدار كرده و نفوس و ماده از او منفعل گردند. نظريه نفس در سهروردي با رويكرد هستي شناسانه نوري او در پيوند است. بدون فهم دقيق آراي نظام نوري او نمي توان به درستي مساله نفس و سير كمالي آن و نيز چگونگي كسب معرفت را دريافت.