تبيين توماس آكوييني از نسبت ميان زيبايي با خير و حقيقت در چهارچوب بحث از صفات استعلايي وجود

Aquinas` Explanation on the Relation of Aesthetics to the Good and the True in the Frame of Transcendent Qualities of Existence

يكي از شرايط شكل گيري زيباشناسي جديد يا استتيك در دوره روشنگري، استقلال زيبايي از خير و حقيقت بوده است. اما در فلسفه پيش از دوران تجدد، يعني در دوره يونان باستان و قرون وسطي، زيبايي جداي از خير و حقيقت فهم و تبيين نمي شد. اين تفكيك ناپذيري در رويكرد مابعدالطبيعي و هستي شناختي به اين سه معناي ارزشي ريشه دارد. يك نمونه برجسته از اين رويكرد را نزد توماس آكوييني مي توان ديد. توماس در بستر مبحث صفات استعلايي وجود مخلوق، به نسبت زيبايي با خير و حقيقت مي پردازد. وي مي كوشد اين سه گان را در دو مرتبه وجود مخلوق و مرتبه الهي با هم مرتبط سازد. از سوي ديگر، توماس با مرتبط ساختن اين صفات با قواي شناختي و ارادي نفس، اساسي مابعدالطبيعي براي حيات اخلاقي و حيات نظاره گرانه فراهم مي آورد كه زيبايي در آن نقشي اساسي دارد.