بازتاب مذهب گيلان عصر صفوي در اسناد خان احمد گيلاني

Reflection of Gilan Religion in Safavied Era Based on Khan Ahmad Gilani Documentation

اسناد و مكتوبات پيوسته در رديف منابع اصيل و مستند در پژوهش‌هاي تاريخي به شمار مي‌روند و اطلاعات قابل توجهي در عرصه ‌تاريخ و فرهنگ در اختيار پژوهشگران قرار مي‌دهند. در پژوهش‌هايي كه به عصر صفويه اختصاص يافته است، ‌تاريخ نگاري مبتني بر مكتوبات از پشتوانه‌هاي مهم اطلاعات اين دوره به شمار مي‌روند؛ اسناد و منشاتي كه از حاكمان محلي اين مناطق باقي مانده است در شمار گنجينه‌هاي مهم تاريخي و فكري اين دوره است. در بين اين مجموعه‌ها؛ نامه‌هاي خان احمد خان گيلاني به عنوان مداركي اصيل و مستند از حوادث گيلانِ عصر صفويه محسوب شده و حاوي اطلاعات سودمندي درباره‌ي تاريخ صفويه و گيلان، بويژه در نيمه‌ي دوم قرن دهم ه.ق به شمار مي‌رود. خان احمد خان گيلاني از حاكمان حكومت محلي آل كيا در گيلان مقارن با پادشاهي شاه عباس اول صفوي بود. در پژوهش حاضر اين پرسش مطرح است، با توجه به شواهد و قراين موجود،‌ انديشه مذهبي حاكم بر ايران دوران صفويه چه تاثيري در رويكرد مذهبي خان احمد خان گيلاني و مذهب رايج در گيلان داشت؟ با توجه به شواهد موجود كه در پژوهش حاضر اساس قرار گرفته است، مي‌توان گفت رويكرد مذهبي خان احمد خان نيز در راستاي سياست مذهبي صفويه بوده و حاكم مورد نظر در زدودن آثار زيدي گري و جايگزين ساختن شيعه امامي در گيلان تلاش زيادي نمود. روش پژوهش در تحقيق حاضر توصيفي، تحليلي و با تكيه بر اسناد خان احمد گيلاني در منشات وي صورت مي‌پذيرد. نگارنده قصد دارد تا با رويكردي تحليلي دگرگوني‌هاي مذهبي حاكمان و مردم گيلان را در اين دوره مورد پژوهش قرار دهد.

Abstract Documents are essential sources in historical researches and offer noticeable information to researchers. Historiography based on document includes essential information, which contains documents remained from local ruler. Among these, letter belonged to Khan Ahmad Khan- Guilani which are important and documentary from Safavid era. Khan- Ahmad- Khan GUilani is one of the local ruler in Gilan at firs half of 11th century who was co- existed With the First Ruler Of Safavid dynasty. The purpose of this paper is Responding to This question: How The ruling religious perspective affected religious approaches of Khan- Ahmad Khan? According to evidences based on remained documents, the researcher aims to study the religious changes of Ruler and people of Gilan in this era