بررسي مفهوم عدم در فلسفه هايدگر و نيشيدا

An investigation of the Concept of Nothingness in the Philosophies of Heidegger and Nishida

موضوع اين مقاله بررسي مفهوم عدم در تفكر هايدگر و نيشيدا است. هايدگر، كه ميراث دار فلسفه غرب است، در كتاب متافيزيك چيست به نحو بنيادين به مسيله عدم مي پردازد. به عقيده او مفهوم عدم نه تنها از مفهوم نفي شدگي ناشي نمي شود؛ بلكه آغازين تر از آن است. عدم در تفكر هايدگر ربطي وثيق به خصلت هاي وجودي، يا آنچه هايدگر آن را اگزيستانسيال‌هاي دازاين مي‌نامد، دارد. عدم هايدگري از طريق ترس-آگاهي آشكار مي‌گردد و طي آن در جريان فروغلتيدن همه موجودات در يك كليت، دازاين خود را تنها در مهي هولناك مي يابد. بر اين اساس پرسش از عدم به اندازه پرسش از هستي اهميت دارد. نيشيدا نيز، كه ميراث دار سنت بوديسم است، مسيله عدم را در كانون توجه قرار مي دهد. عدمِ نيشيدايي تا حد زيادي رنگ و بوي عرفاني-بوديستي دارد. به عقيده او عدم بنياد همه چيز است. عدم نيشيدايي وجهي انضمامي و اين جهاني دارد، اما در عين حال وراي موجودات است. عدم از اين لحاظ تعين بخش هستي است. در اين نوشتار با تحليل مواردي چون ترس-آگاهي و در-جهان-هستن در فلسفه هايدگر و تجربه محض، سونياتا و مكان عدم در تفكر نيشيدا، به مقايسه مفهوم عدم در اين دو فيلسوف پرداخته ايم. واژگان كليدي: هايدگر، نيشيدا، عدم، ترس-آگاهي، بوديسم، سونياتا، مكان عدم.