مكان‌يابي محل دفن پسماند شهري با استفاده از مدل هاي Fuzzy-AHP و Fuzzy-TOPSIS در محيط GIS: مطالعه موردي شهر پاكدشت استان تهران

Municipal Landfill Locating using Fuzzy-TOPSIS and Fuzzy-AHP models in GIS: A Case Study of Pakdasht City in Tehran Province

مقدمه: چگونگي دفع پسماندهاي توليد شده شهري، همواره يكي از معضلات جامعه بشري بوده است. روش‌هاي گوناگوني براي مديريت پسماندهاي شهري ارايه شده است كه محل‌هاي دفن پسماند، جداي از تكنولوژي استفاده شده در ارتباط با آن، مقصد نهايي زباله‌ها هستند. با توجه به حساسيت بالاي موضوع، شناسايي مكان‌هاي مناسب براي دفن پسماند نيازمند تكنيك‌هاي جامعي است. هدف پژوهش حاضر، انتخاب مكان مناسب دفن پسماندهاي شهري با استفاده از سيستم‌هاي اطلاعات جغرافيايي، فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي و فازي تاپسيس است. روش‌ها: ابتدا معيارهاي موثر در انتخاب محل دفن پسماند از سازمان‌هاي مربوطه جمع‌آوري شد و با استفاده از سيستم‌هاي اطلاعات جغرافيايي آناليز و استاندارد­ سازي شدند. سپس با ارايه نظر كارشناسي و به كارگيري روش Fuzzy-AHP هريك از معيارها وزن­دهي و همپوشاني شدند. در مرحله بعد با استفاده از روش Fuzzy-TOPSIS اولويت­بندي گزينه­ها انجام شد. هريك از اين روش­ها در محيط MATLAB برنامه نويسي شده­اند. نتا‌يج: با اجراي روش­هاي فوق 36 گزينه مناسب به دست آمد. سپس با انجام اولويت­بندي 2 گزينه به عنوان بهترين مكان انتخاب شدند كه در جنوب شرقي مركز دفن زباله فعلي (كوليك) و شهر پاكدشت واقع شده­اند. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه گزينه­هاي انتخابي در مقايسه با مركز دفن فعلي در مكان بهتري واقع شده­اند و اين رويكرد تركيبي به دليل لحاظ كردن ماهيت غير دقيق پديده­ها، هم در مرحله وزن­دهي و هم در مرحله رتبه­بندي عمكرد بهتري نسبت به ساير روش­ها دارد.

Background: One of the main dilemmas of the human community has been municipal waste landfills. Various methods have been developed to manage municipal wastes in which landfills are the final destination apart from the used technologies. Given the sensitivity of this issue, identifing areas approriate for landfilling requires the application of comprehensive techniques. The objective of the present research is to select the most appropriate place for municipal wastes landfilling using geographical information systems, fuzzy analytic hierarchy process and fuzzy TOPSIS. Methods: Initially the effective factors in choosing landfill location was inquired from various institution and were standardized and analysed using geographical information systems. Then every criterion was weighted according to expert opinion and FAHP (Fuzzy Analytic Hierarchy Process). Then, FTOPSIS (Fuzzy Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) method was used to prioritize the options. Each method was programmed in MATLAB. Results: Thirty six suitable options were calculated through running the above mentioned methods. Then, two options that were located in the south east of the current landfilling (in Kulik) and Pakdasht city were selected as the best location for landfilling. Conclusion: Results showed that the selected landfills are located at a better position compared to the current one. And this integrated approach, showed a better performance than others due to taking into account the inexact nature of the phenomena both at weighting and ranking stages.