عوامل پيش‌بيني‌كننده رفتار مسواك زدن بر‌پايه سه سازه محوري انگيزاننده رفتار در دانش‌آموزان دختر مدرسه‌هاي ابتدايي

Survey of Predictive Factors on Brushing Behavior According to the Three Main Motivational Constructs Among Female Students of Primary Schools

مقدمه: با وجود بهبود كلي سلامت دندان كودكان در دهه هاي اخير، مشكلات دنداني شيوع بالايي در اين دوران دارد. سه سازه محوري منافع، موانع و خودكارآمدي درك شده، انگيزندگان بنيادي رفتار هستند زيرا به افراد كمك مي‌كنند تا از راه تمركز بر منافع رفتار، آموزش چگونگي چيره شدن بر موانع و ايجاد ميزان بالاي خودكارآمدي، تاريخچه مثبتي از رفتار براي آينده را شكل دهند. هدف: تعيين قدرت پيش‌بيني سه سازه محوري منافع، موانع و خودكارآمدي درك شده در رفتار بهداشتي مسواك زدن دانش‌آموزان دختر مدارس ابتدايي شهر رشت مواد و روش‌ها: اين مطالعه مقطعي بر 265 دانش‌آموز دختر پايه چهارم مدارس دولتي شهر رشت از بيست و دو مدرسه (نمونه‌گيري سيستماتيك) با انتخاب حدود دوازده دانش‌آموز در هر مدرسه (نمونه‌گيري تصادفي ساده) در سال 1391 انجام شد. ابزار جمع‌آوري اطلاعات پرسشنامه‌اي حاوي اطلاعات دموگرافي، منافع، موانع، خودكارآمدي درك شده و سنجش عملكرد بود. براي تحليل داده‌ها از آزمون‌هاي مجذور كا، من ويتني و رگرسيون لوجستيك استفاده شد. نتايج: 4/17% دانش‌آموزان دست‌كم دوبار در روز مسواك مي‌زدند. نتايج رگرسيون لجستيك نشان‌دهنده قدرت پيش‌بيني‌كنندگي قوي متغيرهاي موانع درك شده )024/0P=،79/2-07/1= CI95%،73/1(OR= و سطح تحصيلات مادر)014/0P=،0/20-41/1= CI95%،31/5(OR= در مسواك‌زدن كمينه دو بار در روز بود. متغيرهاي معني‌دار در آزمون من ويتني، موانع، خودكارآمدي درك شده و در آزمون مجذوركا، ميزان تحصيلات مادر بوده‌اند (0001/0P < ). بين مسواك زدن كمينه دوبار در روز باخستگي، تنبلي و بي‌حوصلگي ارتباطات معني‌دار آماري وجود داشت(0001/0 > P). نتيجه‌گيري: تمركز روي چيرگي بر موانع بويژه سه مانع نامبرده در مداخله‌هاي آموزشي ارتقاي رفتار مسواك زدن براي اين گروه سني، همچنين، ارتقاي سطح تحصيلات مادران و برنامه‌ريزي هاي آموزشي براي آنان در اين عرصه پيشنهاد مي‌شود. اگر چه ميان خودكارآمدي درك شده و مسواك زدن منظم،اختلاف معني دار آماري وجود داشت، اين سازه داراي قدرت پيش‌بيني‌ رفتار نبود. يافته فوق مي‌تواند مورد پشتيباني نظريه رشد شناختي پياژه باشد كه بر اساس آن در دوره عمليات عيني هنوز فهم مسايل انتزاعي براي كودكان دشوار است.

Introduction: Although children’s dental health has generally improved over recent decades, yet, dental problems has a high prevalence during childhood. Three main constructs perceived benefits, perceived barriers and perceived self-efficacy are the major motivational constructs because of helping people to shape a positive behavioral history for the future by focusing on the benefits of a behavior, teaching how to overcome barriers to carrying out the behavior, and engendering high levels of self-efficacy. Objective: Determining the predictive power of three main constructs perceived benefits, perceived barriers and perceived self-efficacy in brushing behavior among primary schools female students in Rasht city Materials and Methods: This cross sectional study was conducted on female students of grade four in Rasht in 2012. According to the statistical estimation and systematic sampling method, the number of samples and schools were 265 and 22, respectively. From each school about 12 students were selected with simple randomized sampling. The measuring tool was a questionnaire. Data were analyzed using descriptive methods, and analytical methods like Chi2, Mann-Whitney U test and Logistic regression. Results: As shown, 17.4% of the students brush at least twice a day. The logistic regression analysis indicated that perceived barriers (OR=1.73, 95%CI=1.07-2.79, P=0.024) and mother’s educational level (OR=5.31, 95%CI=1.41-20.0, P=0.014) were the significant predicting factors for tooth brushing twice a day or more. According to the Mann-Whitney U test, perceived barriers, perceived self-efficacy and along with Chi2 test, mother’s educational level were significant factors (P < 0.0001). There was also a significant difference between fatigue, laziness and impatience with brushing at least twice a day (P < 0.0001). Conclusion: The educational intervention programs to promoting brushing behavior in this age group should focus on overcoming the barriers particularly on the three above-named barriers. Promoting the educational level of mothers and planning the educational programs for them in this field are recommended as well. As perceived self-efficacy has statistical significant difference with regular brushing behavior, it has no power to predict behavior. This finding could be supported by Piaget’s Theory of Cognitive Development, according to which children during the concrete operational stage still have difficulties with abstract terms Conflict of interest: non declared