بررسي اثرات مايه تلقيح ازتوباكتر به همراه كود دامي بر رشد گندم ديم

Evaluation of effects of Azotobacter inoculation and manure on growth of rainfed wheat

در اين پژوهش اثر سه نوع مايه تلقيح ازتوباكتر بر رشد و عملكرد گندم ديم در ايستگاه صحرايي ‌موسسه تحقيقات كشاورزي ديم مراغه مورد بررسي قرار گرفت. طرح به‌صورت بلوك‌هاي كامل تصادفي و تيمارها شامل شاهد، دو نوع مايه تلقيح ازتوباكتر در حامل جامد به نام الف و ب، و يك نوع مايه تلقيح تجاري به شكل مايع، كود دامي پوسيده، كود نيتروژني و تيمارهاي تركيب ماده آلي و مايه تلقيح در مجموع با 9 تيمار و در 4 تكرار پياده شد. نتايج نشان داد مايه تلقيح جامد نوع ب بدون حضور ماده آلي سبب افزايش 1/22 درصد در مقدار پروتيين دانه گندم شد. تلقيح در حضور كود دامي اثرات معني‌داري بر شاخص‌هاي مختلف رشد گندم نشان داد. تلقيح در حضور كود دامي سبب افزايش 2/36 درصد عملكرد دانه، 8/37 درصد عملكرد اندام هوايي به‌علاوه ريشه، 73 درصد جذب نيتروژن، 79 درصد جذب فسفر و 45 درصد جذب روي دانه نسبت به شاهد شد. واژه‌هاي كليدي: مايه تلقيح، ازتوباكتر، كود دامي، گندم، ديم

In this research the effect of three Azotobacter inoculums in solid and liquid carrier were evaluated on growth and yield of rainfed wheat in Maragheh (Iran). The project was randomized complete block design with four replications which included control, solid A and B inoculants, liquid inoculum, farmyard manure, nitrogen fertilizer, a mixture of inoculums and manure. The results showed that the inoculants had not significant effects on growth indices, but inoculants + manure especially in liquid inoculums had the highest effect on growth and yield of wheat. Inoculation increased by 36.2% the seed yield, 37.8% the yield of shoot + root, 73% the N-uptake, 79% the P-uptake, 45% the Zn uptake, 27.6% the protein of seed over control. Manure without inoculum increased by 13.7% in seed yield, 42.5% in N-uptake, 57.5% in P-uptake and 25.8% in seed protein over control. The solid inoculants (A and B) + manure had significant effects on Zinc uptake .The seed protein content increased by 22.1 % due to the solid B inoculum. Keywords: Inoculum, Azotobacter, Manure, Rainfed, Wheat