بررسي غنا و يكنواختي گونه اي در مناطق قرق و تحت چرا مراتع گردنه قوشچي اروميه

Study of species richness and evenness in enclosure and grazing of the enclosure in rangelands of Qushchy Ghat of Uremia

مطالعه اختلاف تنوع پوشش گياهي مراتع تحت شرايط قرق و چرا در بهبود وضعيت مديريتي رويشگاه هاي مرتعي از اهميت ويژه اي برخوردار است. اين مطالعه به منظور بررسي اثرات چراي دام در تغيير غنا و تنوع گونه-اي مراتع تحت چرا و مقايسه آن با عرصه قرق انتخاب گرديد. براي اندازه گيري ويژگي هاي پوشش گياهي، سطح مناسب پلات نمونه برداري به روش سطح حداقل تعيين شد. بدين منظور در مناطق قرق و تحت چرا واحدهاي همگن انتخاب و تعداد 80 قاب يك مترمربعي به روش سيستماتيك- تصادفي در طول 8 ترانسكت و به درازاي 50 متر در امتداد طول دامنه پياده و فهرست گونه هاي موجود، تراكم، درصد تاج پوشش، لاشبرگ، سنگ و سنگريزه و خاك لخت اندازه گيري شد. براي ارزيابي شاخص هاي عددي تنوع، از نرم افزار Ecological Methodology6.2 استفاده و شاخص هاي عددي تنوع و يكنواختي محاسبه گرديد. تجزيه و تحليل داده ها در محيط نرم افزار SPSS18 انجام و مقايسه ميانگين ها با استفاده از روش دانكن در سطح احتمال 5 درصد صورت پذيرفت. نتايج نشان داد كه در منطقه مورد مطالعه 96 گونه گياهي متعلق به 26 تيره و 68 جنس گسترش دارد. نتايج بدست آمده از تجزيه و تحليل داده هاي فراواني گونه ها در دو عرصه، نشان داد كه عرصه قرق در تمامي شاخص هاي عددي از نظر غنا، يكنواختي و تنوع گونه اي بيشتر از عرصه تحت چرا بود. همچنين نتايج حاصل از مقايسه ميانگين ها نشان داد كه ميزان پوشش، تراكم و لاشبرگ در داخل قرق نسبت به خارج قرق به ترتيب 71/16%، 21/4% و 69/7% افزايش و مقدار سنگ و سنگريزه و خاك لخت نسبت به خارج به ترتيب 93/9% و 13/14% كاهش داشت. بنابراين، مي توان نتيجه گرفت كه اعمال مديريت صحيح با كاهش دام از عرصه مي تواند باعث پايداري اكوسيستم و در نتيجه افزايش تنوع، غنا و يكنواختي گردد.

Study of difference of vegetation species diversity under the circumstances of enclosure and grazing are important for improving the management of rangeland habitats. This study by the aim of investigating the effects of livestock grazing on the change of species richness and diversity on the grazed rangelands and comparison of that with enclosure area were selected. For measuring the vegetation characteristics, suitable sampling plot size was determined using minimal area method. For this purpose, homogeneous units were selected inside and outside of the enclosure and eighty 1m2 plots using systematic-randomized method along of 8 transects with 50m long on the foothill were established and list of existing species, density, canopy cover, litter, stone and gravels and bare soil were measured. For evaluation of numerical diversity indices Ecological Methodology6.2 software was used and diversity and evenness numerical indices were calculated. Data analysis was conducted in the SPSS18 software environment and means comparison were performed using Duncunʹs method in the probability level of 5. Results show that on the study area 96 plant species belonging to 26 family and 68 genera are exist. Results of statistical analysis for species frequency on both study sites show that in the enclosure all of the numerical indices from richness, evenness and species diversity perspective were more than grazed areas. Moreover, results of mean comparison show that canopy cover, density and litters inside of the enclosure in comparison with outside of the enclosure are 16.71%, 4.21% and 7.69%, respectively increased and the amount of stone and gravels and bare soil in comparison with outside of the enclosure are 9.93% and 14.13%, respectively decreased. Thus, it can be concluded that practicing suitable management with reducing livestock from rangeland can be caused ecosystem sustainability and in conclusion increasing diversity, richness and evenness on these areas.