رابطه نگرش، خصوصيات شخصيتي و منبع كنترل ادراك شده با انواع رفتارهاي رانندگي

The Relationship of Attitude, Personality and Perceived Source of Control with Different Types of Driving Behaviors

مقدمه: حوادث و سوانح رانندگي يكي از جدي­ترين عوامل مرگ و مير و ناتواني مي­باشند. از مهم­ترين عوامل ايجاد اين سوانح، عوامل انساني هستند. لذا بررسي حاضر به نقش رفتار­هاي رانندگي و عوامل موثر بر آن در رانندگان استان كرمان پرداخته است. روش‌ها: در اين بررسي مقطعي كه در استان كرمان انجام گرفت، تعداد 730 راننده شركت داشتند. ابزار جمع­آوري اطلاعات پرسشنامه­اي مشتمل بر اطلاعات دموگرافيك، سوابق رانندگي، پرسشنامه رفتارهاي رانندگي منچستر، پرسشنامه خصوصيات شخصيتي ( (NEO PI-R و پرسشنامه منبع كنترل ادراك شده بود. از روش­هاي آمار توصيفي، آزمون­هاي پيرسون، ANOVA و t-test و نرم افزار آمار SPSS نسخه 16براي تجزيه و تحليل داده­ها استفاده شد. نتا‌يج: حدود 36­% افراد فقط گاهي اوقات از كمربند ايمني استفاده مي­كردند و3% ايشان هرگز از كمربند استفاده نمي­كردند. تقريباً تمام شركت­كنندگان 4/96% انجام تخلفات غيرعمد را گزارش كردند. ميان نگرش در مورد قوانين رانندگي و هر دو بُعد رفتارهاي رانندگي همبستگي معني­داري در حد متوسط و به صورت معكوس وجود داشت. بين برخي خصوصيات شخصيتي و خطا­هاي عمدي نيز رابطه معني­دار معكوس وجود داشت. رابطه بين درك منبع كنترل دروني و تخلفات رانندگي منفي بود. بحث و نتيجه‌گيري: شناسايي رانندگان پرخطر و ارايه مشاوره، راهنمايي و آموزش اختصاصي به آنان از طريق مشاورين روانشناسي و پليس از يك سو و ارزيابي خصوصيات روان شناختي متقاضيان گواهينامه رانندگي هنگام اخذ براي اولين بار يا زمان مراجعه براي تمديد آن و حتي در فواصل زماني منظم در ساير رانندگان از سوي ديگر مي­تواند به كاهش خطرات ناشي از سوانح ترافيكي منجر گردد.

Background: Driving accidents are one of the most serious causes of mortality and disability in Iran. Since the main cause of these accidents are human factors, the present study aimed at studying the role of driving behaviors and influencing factors among drivers in Kerman province. Methods: A total of 730 drivers participated in this cross-sectional study. Data gathering instruments were a questionnaire consisting of demographic variables and driving experience, Manchester Driving Behavior Questionnaire, personality characteristics assessment questionnaire (NEO PI-R) and perceived Locus of control questionnaire. Data were analyzed through SPSS16 software and using t-test, ANOVA and Pearson correlation test. Results: About 36% of drivers sometimes use safety belts and 3% of them never use it. Almost all participants (96.4%) reported some non-intentional violations. There was a significant moderate reverse correlation between attitudes about driving laws and both aspects of driving behaviors. Some of personality characteristics had significant reverse relationship with intentional violations. Relationship between perceived internal locus of control and driving violation was negative. Conclusion: Identifying high-risk drivers, providing them with counseling and specific counseling and training by psychologists and police as well as primary evaluation of psychological characteristics of applicants at the time of getting or renewing driving license and other drivers at regular intervals can help to reduce risks of traffic accidents.