نقش فرهنگ جنسيتي در تعاملات اجتماعي زنان پس از طلاق

The Role of Gendered Culture in Women’s Social Interactions after Divorce

زنان مطلقه،‌ يكي از آسيب‌پذيرترين اقشار جامعه محسوب مي‌شوند. آنچه كه آنان را به افرادي آسيب‌پذير تبديل مي‌كند، نه تنها تاثيرپذيري از ابعاد منفي طلاق بلكه نگاه تبعيض‌آميز جنسيتي در قبال وضعيت آنان پس از طلاق است. از اين رو پژوهش حاضر با اتخاذ رويكرد كيفي و روش نظريه زمينه‌اي و با كاربست تكنيك مصاحبه عميق نيمه ساختاريافته با 18 زن مطلقه تهراني كه بيش از يك سال از طلاق‌شان سپري شده است به بررسي موانع فرهنگ جنسيتي در تعاملات اجتماعي زنان پس از طلاق و نيز استراتژي‌هاي آنان براي مقابله با اين موانع و در نهايت پيامدهاي اين مسيله در زندگي زنان مطلقه پرداخته است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد، فرهنگ جنسيتي تبعيض‌آميز به شيوه‌هاي گوناگوني منجر به تشديد موانع و فشارها بر زنان مطلقه و تعاملات اجتماعي آنان مي‌گردد. موانعي كه سازگاري آنان با زندگي پس از طلاق را با چالش‌هايي جدي مواجه مي‌نمايد. اين موانع شامل مواردي چون مقصرانگاري زنان، تحديد فرصت‌هاي ازدواجي آنان، نگاه شي ‌واره به زنان مطلقه و محدوديت در اشتغال و مكان‌يابي جديد آنان است. از سويي زنان براي مقابله با اين موانع از استراتژي‌هاي گوناگوني چون پنهان‌سازي طلاق، تلاش براي ارتقا اجتماعي در ساير زمينه‌ها، ازدواج مجدد و ورود به روابط جديد، گزينش شبكه‌هاي تعاملي همگرا و دوري جستن از شبكه‌هاي غيرهمگرا استفاده مي‌كنند. اين در حالي است كه اعمال چنين نگرش‌هاي تبعيض‌آميزي مي‌تواند منجر به ايجاد پيامدهايي چون كاهش مشاركت اجتماعي و تنزل سرمايه اجتماعي زنان، كاهش كيفيت زندگي آنها، افزايش احساس ناامني اجتماعي، افزايش احساس محروميت نسبي، داغ ننگ، طرد اجتماعي و نيز افزايش احتمال درگيري با انحرافات اخلاقي و ساير آسيب‌هاي اجتماعي براي زنان مطلقه باشد. تاثيرات منفي و مخربي كه نه تنها زنان مطلقه را درگير خود مي‌سازد بلكه فرزندان، خانواده، اطرافيان و در نهايت كل جامعه و نهاد خانواده را درگير و تضعيف خواهد نمود.

Divorced women are one of the most vulnerable groups of people in society. This is not only because of negative aspects of divorce, but also because of gendered discriminative view toward their position after divorce. Therefore this study by applying qualitative approach and Grounded theory method and by using semi-structured qualitative interview technique with 18 divorced women in Tehran which got divorced more than one year, discovering the barriers of gendered culture toward post- divorce women’s social interactions and also the women’s strategies to deal with these barriers and finally the consequences of this problem in divorced women’s life. The finding show that discriminative gendered culture results the intensity of obstacles and pressures on divorced women’s social interactions in different ways, barriers which challenge their post-divorce life adjustment. These obstacles include blaming women, restricting their marriage opportunities, an objective view toward divorced women and limiting their occupation and new location. On the one hand women using different strategies to deal with these barriers such as hiding their divorce, efforts to social enhancement in other areas, remarriage and entering to new relationships, selecting converged interactive networks and avoiding non-converged interactive networks. This is while applying discriminative attitudes can result creating the consequences like decreasing social contribution and reduction of women’s social capital, declining their quality of life, increasing the feelings of social insecurity, relative deprivation, stigma, social exclusion and also increasing the likelihood of women’s engaging in social deviants and obliquities. The negative effects which not only engaged divorced women but also their children, friends and finally the whole of the society and also weaken family institution.