وضعيت دريافت مكمل آهن و برخي عوامل مرتبط با آن در زنان باردار تحت پوشش مراكز بهداشتي درماني شهر سمنان سال1391

The intake of iron supplement and some related factors in pregnant women under supervision of health centers in Semnan, Iran

كمبود آهن، يكي از شايع‌ترين مشكلات تغذيه‌اي در ميان زنان باردار است. دريافت كافي آهن براي سلامت مادر باردار و جنين او مهم بوده و بر همين اساس، استفاده از مكمل‌ آهن توصيه مي‌گردد. اين مطالعه به بررسي وضعيت دريافت اين مكمل در مادران باردار پرداخته است. در اين مطالعه‌ي مقطعي كه در مراكز بهداشتي - درماني شهر سمنان در سال 1391 انجام گرفت، 400 مادر در نيمه‌ي دوم بارداري، به طور تصادفي انتخاب و مورد بررسي قرار گرفتند. وضعيت دريافت مكمل آهن، شامل زمان شروع و مصرف آن است. مفهوم زمان مطلوب شروع، آغاز مصرف مكمل در ماه چهارم يا شروع هفته‌ي 16 بارداري بوده و ميزان مطلوب مصرف، استفاده كامل مكمل، طي هفت روز گذشته‌ قبل از پرسش‌گري بوده است. 5/53 درصد از افراد شركت‌كننده از نظر زمان شروع مصرف مكمل آهن وضعيت مطلوبي داشتند و 3/85 درصد از آنها تمام روز‌هاي هفته‌ي گذشته، مكمل آهن استفاده كرده‌اند. بين آگاهي استفاده از مكمل‌ آهن و مصرف آن ارتباط معني‌دار ديده شد. همچنين‌ بين سابقه‌ي ابتلا به آنمي و شغل همسر با زمان شروع مكمل آهن ارتباط معني‌ دار ديده شد. بين مصرف مكمل‌ آهن با سن، سطح سواد مادر، سطح سواد همسر، شغل مادر، تعداد فرزندان، مليت و وضعيت مراجعه به مراكز بهداشتي ـ درماني ارتباط معني‌دار ديده نشد. ضمن آن كه فراموشي، بيش‌ترين علت عدم مصرف آهن (6/45 درصد‌‌) بود. نتايج نشان داد درصد قابل‌توجهي از مادران باردار، وضعيت مطلوبي از نظر دريافت مكمل آهن و به ويژه زمان شروع به موقع آن ندارند. آموزش جهت افزايش آگاهي مبني بر اهميت مكمل‌ياري، تسهيل دسترسي به مكمل، تنظيم برنامه‌ي عملياتي با مشاركت مادر و تاكيد بر مصرف مكمل در هر نوبت مراجعه به مراكز بهداشتي ـ‌ درماني، براي تمام اقشار جامعه و به خصوص مادران با سابقه‌ي آنمي، حايز اهميت است.

Objective (s): Iron deficiency is one of the most common nutritional disorders in pregnant women. Adequate iron intake during pregnancy is critical for maternal and fetal health and because of this, Iron supplementation is recommended during pregnancy. This study evaluates the intake of supplement in pregnant women in Semnan, Iran. Methods: This cross-sectional study was performed in health centers of Semnan, in which 400 pregnant in the second half of their pregnancy were randomly selected and studied. The evaluation included starting time and the consumption of Iron. The favorable time for iron prescription was considered as 4th month or the beginning of 16th week of pregnancy. Besides, by appropriate intake of iron, we address taking the supplement during the week before the study commences. Results: 53.5% of the participants were considered in a good condition considering the time span they started taking the iron supplement and 85.3% of them consumed the supplement during the week before tests. There was a significant relationship between the knowledge of iron consumption and appropriate intake (P < 0.05). In addition, the time to start consuming the supplement was related to the history of anemia (P=0.027), as well as husband’s job (employed P=0.043, worker P=0.011, self-employmed P=0.030). On the other hand, there was no significant association between taking the supplement and mothers’ age, literacy, husbands’ literacy, mothers’ job, number of children, nationality and the frequency of referring to health centers. Furthermore, the main reason of missing supplement intake was forgetfulness (45.6%). Conclusion: The findings showed that a great percent of pregnant women do not have a desirable condition in case of taking the supplement and especially the time span of beginning to intake. As a solution to this problem, we suggest educating women about the necessity of using supplements, providing an easy access to supplements, organizing practical sessions with help of mothers and reminding them to consume the supplements at each visit in health centers for mothers especially those with anemia.