ديدگاه كتابداران كتابخانه هاي عمومي استان فارس در مورد كاربرد كتاب هاي الكترونيكي ويژه كودكان در كتابخانه هاي عمومي

The Viewpoint of the Librarians of Public Libraries of Fars Province about the Usage of Children E-Books in Public Libraries

هدف: با وجود محدوديت هاي زيادي كه كتابخانه هاي عمومي با آنها روبرو هستند، استفاده از كتاب هاي الكترونيكي از جمله ضرورت هاي اجتناب ناپذير عصر كنوني به شمار مي رود. پژوهش حاضر نيز به منظور روشن كردن توان كتابخانه هاي عمومي براي به كارگيري كتاب هاي الكترونيكي ويژه كودكان 7-14 ساله انجام شده است. روش/ رويكرد پژوهش: اين پژوهش در سال 1388 و با همكاري كتابداران شاغل دركتابخانه هاي عمومي استان فارس انجام شده است. به علت پراكندگي جغرافيايي جامعه پژوهش، از پرسشنامه به عنوان ابزار جمع آوري اطلاعات استفاده شده است. روش پژوهش توصيفي بوده كه با كمك جداول توزيع فراواني صورت گرفته است. يافته ها: نتايج پژوهش نشان مي دهد كه از مجموعه 123 كتابخانه مورد پژوهش تنها 24 كتابخانه (9/19درصد) در مجموعه خود كتاب الكترونيكي دارند. اين كتابخانه ها 5/85 درصد كتاب هاي الكترونيكي را از طريق خريد و 5/14 درصد را نيز از طريق اهدا تهيه كرده اند. اغلب كتاب هاي الكترونيكي موجود در كتابخانه ها (4/67 درصد) را كتاب هاي مرجع تشكيل مي دهند كه از اين ميان واژه نامه ها، و اطلس ها بيشترين تعداد را به خود اختصاص داده اند. از ميان كتابخانه هاي داراي كتاب الكترونيكي، 2/97 درصد اقدام به امانت دادن اين منابع به محيط خارج از كتابخانه كرده اند، و تنها 8/2 درصد از كتابداران معتقدند كه كتاب هاي الكترونيكي بايد در محيط كتابخانه مورد استفاده قرار گيرند. از ميان اولويت هاي ارايه شده براي انتخاب كتاب هاي الكترونيكي ويژ ه كودكان، داشتن محتواي مناسب بيشترين امتياز (از نمره 3، 9/2) را به خود اختصاص داده است. برخلاف ايده نويسندگاني مانند لندوني كه معتقدند كتاب هاي الكترونيكي موجب انحلال كتابخانه و تغيير در نقش كتابداران مي شوند، پاسخ دهندگان اين پژوهش معتقدند كه كتاب هاي الكترونيكي موجب تقويت كتابخانه هاي عمومي شده و نقش كتابداران را پررنگ تر كرده است. برگزاري دوره هاي آشنايي با فناوري كتاب هاي الكترونيكي براي كتابداران و فراهم نمودن تجهيزات مورد نياز براي بهره گيري از اين منابع ازجمله مواردي است كه مي تواند كودكان را به استفاده هر چه بيشتر از كتابخانه تشويق كند. نتيجه گيري: از ديدگاه كتابداران، كتاب هاي الكترونيك در آينده گسترش بيشتري خواهند يافت، اما نمي توانند به صورت كامل جايگزين كتاب هاي چاپي باشند. همچنين معتقدند كه ورود كتاب هاي الكترونيكي و به طبع آن تهيه تجهيزات و امكانات لازم براي بهره گيري از اين منابع باعث دگرگوني در نقش آنها خواهد شد و از اين تغيير ناخشنود نيستند.

Purpose: With the many problems that public libraries face, using e-books is nowadays an inevitable necessity. The present research aimed to measure the capability of public libraries to deploy e-books for 7-14 year olds. Design/Methodology/Approach: This research was carried out in 2009 and librarians working in public libraries of Fars Province participated. Since the research population was geographically scattered, a questionnaire was used as the data collection tool. The research used a descriptive method and frequency distribution tables. Findings: The findings of the research show that from a total of 123 libraries studied, only 24 (19.9 percent) have e-books in their collections. These libraries have purchased 85.5 percent of their e-books and 14.5 percent of the e-books have been donated to them. A majority (67.4 percent) of the e-books available in the libraries studied are reference books, among which dictionaries and atlases were the most common. Most (97.2 percent) of the libraries loan their e-books and only 2.8 percent of the librarians believe that their e-books must only be used inside libraries. Among the priorities presented for selecting childrenʹs e-books, having proper content has the highest point (2.9 out of 3). In contrast to the viewpoint of authors such as Londoni who believe that e-books will lead to the dissolution of libraries and will change the role of librarians, the participants in this research believe that e-books will reinforce public libraries and the role of librarians will be highlighted. Running courses that familiarize librarians with e-book technology and obtaining the facilities required for using such resources are among the factors that can encourage children to use libraries more often. Conclusion: From the viewpoint of librarians, e-books will become more widespread in the future, but they cannot substitute for print books completely. They also believe that e-books and the facilities required for using them will change the role of librarians; however, they are not displeased with this change.