مدل سازي سطوح توسعه يافتگي مناطق روستايي بخش مركزي شهرستان بويراحمد

Modeling the Levels of Development in Rural Regions of Central District in Boyer-Ahmad County

مدل سازي توسعه يافتگي، ابزاري كارآمد در ايجاد شناخت كافي از سرزمين و پراكنش توسعه آن است. از اين رو، هدف پژوهش حاضر مدل سازي سطوح توسعه يافتگي مناطق روستايي بخش مركزي شهرستان بويراحمد است. اين پژوهش به لحاظ هدف كاربردي و از نظر تجزيه و تحليل عددي داده ها، تحقيقي كمّي است كه به شيوه پيمايش صورت پذيرفته است. جامعه ي آماري پژوهش، روستاهاي 20 خانوار و بالاتر بخش مركزي شهرستان بويراحمد (89 روستا)است كه 566 خانوار، مورد مطالعه قرار گرفتند. براي گردآوري داده-ها، افزون بر اَسناد (سالنامه هاي آماري استان و گزارش هاي بايگاني شده)، پرسش نامه محقق ساخته به كار رفت. ضريب آلفاي كرونباخ (561/0- 955/0) به دست آمده، از بهينه-گي پرسش نامه حكايت داشت. به منظور مدل سازي سطوح توسعه يافتگي، با نگرشي اندام-وار شاخص ها انتخاب و از تيوري مجموعه هاي فازي، تحليل سلسله مراتبي و روش وايكور استفاده به عمل آمد. مقاله حاضر رويكرد جديدي براي سنجش درجه ي توسعه يافتگي مناطق ارايه مي دهد. در واقع در اين رويكرد روستاها بر مبناي ايده آل هايي مورد سنجش قرار مي گيرند كه وضعيت آن ها از لحاظ توسعه يافتگي مشخص است. تحليل نتايج حاصل از رويكرد مذكور نشان داد كه روستاهاي مورد مطالعه با ميانگين درجه ي توسعه يافتگي 387/0 (دامنه ميانگين بين صفر و يك) در وضعيت نامناسبي از لحاظ توسعه يافتگي قرار دارند. فزون بر آن، بالاترين درجه ي توسعه يافتگي به روستاي سرابتاوه (635/0) تعلق دارد به نحوي كه اين روستا به 63 درصد از سطح ايده آل شاخص هاي مورد بررسي دسترسي دارد. همچنين روستاي گاوبرگ با درجه ي توسعه يافتگي 182/0 در انتها قرار دارد كه بيان كننده ي وضعيت بحراني آن روستا مي باشد.

Today, awareness about distribution of rural development is the first step in formulation of plans and programs. In this regard, modeling the levels of development is an efficient tool. Therfore, this research aims at modeling rural development in the central district of Boyer-Ahmad county. For this purpose, a descriptive-analytical method with the aid of a comparative approach was used. The statistical population of study was the villages in the county with 20 or more households (89 villages). Accordingly, 566 rural households were determined and selected as a sample using Lin sample size table. To collect data, a questionnaire was used. The Cronbachʹs alpha coefficient (0.561-0.955) indicated the reliability of the questionnaire. In order to model development of rural areas in the district, organism approach (structured) interms of selecting criteria was used. In addition, the Fuzzy theory was used to select criteria and 51 criteria were identified and finalized. Furthermore, Analytical Hierarchy Process (AHP) and VIKOR were used in order to determine the degree of importance of each of the criterion. Findings revealed that the VIKOR model with absolute approach was powerful and recommended. The findings showed that Sarabtaveh, Deh Bare- Aftab Olia, and Tangary villages with regard to 51 criteria by 0.635, 0.608, and 0.579 scores, respectively were developing villages and Gavbarg, Cheshmeh Tabarghoo, Tal-Gahi with 0.182, 0.201, and 0.233 scores respectively were non-developed villages. Also, there wasn’t any village in level of completely undeveloped, developed and completely developed. The findings also indicated the undesirable rural development (with mean 0.387 and range from 0 to 1) in the region. Also, approximately half of villages (48.31 percent) with 32.94 percent of the population of the rural region were undeveloped villages.