نقش شاخص‏هاي كلان سلامت در كارايي مديريت بهداشت و سلامت روستايي استان‏هاي كشور

The Role of Macro Health Indicators in Efficiency of Health and Hygiene Management in Rural Sector of Countryʹʹs Provinces

مقدمه: در نقشه سلامت جمهوري اسلامي ايران در برنامه پنجم توسعه، بر افزايش بهره وري كل عوامل (سرمايه، انرژي، مواد اوليه، و نيروي انساني) در بخش سلامت تاكيد شده. اين تحقيق با مبنا قراردادن عملكرد استان‏ها در بخش بهداشت و سلامت، به شناسايي نقش متغيرهاي كلان سلامت در كارايي استان‏ها در سطح روستا پرداخته است. روش بررسي: اين تحقيق با روش تحليلي و در بين تمامي استان‏هاي كشور و در طول سال‏هاي 79 تا 86 انجام گرفته است. آمارها از مستندات رسمي كشور استخراج شده و در اين راستا از سه شاخص ورودي و پنج شاخص خروجي و مدل رياضي تحليل پوششي داده‏ها و تحليل تشخيصي استفاده شده‏است. روايي كليت تحقيق بر اساس پوشش دادن هدف توسط شاخص‏ها، توسط كارشناسان امر تاييد گرديد. نرم افزارهاي مورد استفاده DEA master1 و spss 19 بوده‏اند. يافته‌ها: بررسي‌ها نشان داد 9 استان كارا وجود دارند كه تهران و مازندارن با كسب ارقام كارايي 295 و 174در صدر و كردستان و سيستان با كسب ارقام 67 و 60 در قعر رتبه كارايي قرار دارند. از روش تحليل حساسيت و تحليل تشخيصي چندگانه شاخص "ميانگين سرانه تعداد خانه‏هاي بهداشت و مراكز درماني روستايي" با 24 بار حساسيت و 5/ ضريب تاثير موثرترين شاخص از ميان هشت شاخص كلان مورد بررسي معرفي شد. نتيجه‌گيري: در مجموع مشخص شد در شرايط حال حاضر كشور و در زمينه مديريت سلامت روستايي، اهميت ورودي‏ها يا همان زيرساخت‏هاي بهداشتي بيشتر است و در مورد خروجي‏ها، شاخص‏هاي عملكردي در حال حاضر از اهميت بيشتري نسبت به شاخص‏هاي بهداشتي برخوردارند. نوآوري خاص مقاله در استفاده از شاخص « ميانگين هزينه بهداشتي و درماني خانوار روستايي تهيه شده از طريق دولت و به صورت رايگان» مي‏باشد كه البته در مورد اهميت و تاثير اين شاخص، بين دو روش انتخابي تفاوت‏هاي عمده‏اي وجود دارد. واژه‌هاي كليدي: كارايي؛ بهداشت روستايي؛ تحليل پوششي داده‏ ها

Abstract Introduction: In the health map of Iran in the fifth development plan, the increasing in productivity of main factors (capital, energy, raw material and labor) has been emphasized. This research, based on performance of provinces in Hygiene and health sector, investigated the role of macro variables of health in efficiency of provinces in the rural sector. Methods: This study has been done with descriptive- analytical method, among all provinces of Iran, and between the years 2000- 2007. Statistics are derived from official documents and in this regard, three input and five output indicators, mathematical model of data envelopment analysis and Diagnostic analysis are used. The validity of study was approved by the expert. Also, two software, DEA master1 and SPSS were used in this research. Results: This study showed that there are 9 efficient provinces, Tehran and Mazandaran are in the top (with efficiency figures of 295 and 174), and Kurdistan and Sistan are in the bottom of ranking list (with efficiency figure of 67 and 60). With using Sensitivity analysis and multiple diagnostic analyses, the most effective indicator was "Average per capita number of home health and rural health centers"(with 24 times sensitivity and effect coefficient of 0/5). Conclusion: Overall, it was determined that in the field of management of rural health and in the current conditions of the country, the importance of input indicators or the public health infrastructure are more than other factors. It also determined that in output indicators, performance indicators are currently more important than the health indicators. The particular innovation of this article is using "The average health and hygieneʹs cost of n rural household, provided by government and free of charge" indicator. Of course, about the importance and impact of this indicator, there are major differences between two methods, which are used. Keywords: Efficiency; Rural Health; Data Envelopment Analysis