روايي و پايايي نسخه‌ي فارسي پرسشنامه‌ي سنجش كيفيت زندگي افراد ناتوان

Validity and reliability of the Persian version of measurement of the quality of life of people with disabilities

سابقه و هدف: بهبود كيفيت زندگي افراد ناتوان به عنوان يك هدف بازتواني مطرح شده و حفظ و ارتقاي كيفيت زندگي، به يكي از مهمترين اهداف نظام بهداشتي- درماني تبديل شده است. اين پژوهش، با هدف تعيين ويژگي‌هاي روان‌سنجي پرسشنامه‌ي سنجش كيفيت زندگي افراد ناتوان تهيه شده توسط سازمان جهاني بهداشت (WHO) انجام شده است. مواد و روش‌ها: در ابتدا، پرسشنامه بر اساس پروتكل بين‌المللي ابزار كيفيت زندگي ترجمه گرديد. تعداد 160 نفر از افراد ناتوان بالاي 18 سال شهر تهران، با ميانگين سني 50 سال، در اين مطالعه شركت كردند. ابتدا پرسشنامه‌ي خصوصيات جمعيت شناسي، سپس پرسشنامه‌ي فرم كوتاه (Short Form-12) و نهايتاً پرسشنامه‌ سنجش كيفيت زندگي افراد ناتوان (World Health Organization Quality of Life-Disability) در اختيار شركت كنندگان قرار گرفت. روايي به روش بررسي روايي همزمان با پرسشنامه‌ي كيفيت زندگي Short Form-12، با استفاده از تعيين ضريب همبستگي پيرسون، روايي صوري، محتوا و روايي افتراقي با تعيين ضريب همبستگي اسپيرمن و پايايي به روش تحليل همخواني دروني و ثبات با محاسبه آلفاي كرونباخ و تعيين ضريب همبستگي درون رده‌اي بين آزمون و باز آزمون ICC (Intraclass correlation coefficient) بررسي شد. جهت انجام آزمونهاي آماري، از نرم افزار SPSS نسخه 19 استفاده شد. يافته‌ها: در تعيين روايي همزمان، استفاده از آزمون ضريب همبستگي پيرسون نشان داد، بين نمرات ابعاد پرسشنامه‌ي كيفيت زندگي افراد ناتوان و نمره‌ي پرسشنامه‌ي SF-12 در نمونه‌هاي مورد ارزيابي، همبستگي بالا و در تمامي موارد، معنادار وجود دارد. روايي صوري و محتوايي پرسشنامه، سادگي، وضوح و روشني عبارات را تاييد نمود. بيش از 90% همبستگي نمرات هر سوال با نمره‌ي خرده‌ مقياس مربوطه، معني‌دار و مثبت بود. اين نتايج، نمايانگر روايي افتراقي مناسب گويه‌ها است. محاسبه‌ي ضريب آلفاي كرونباخ (95/0) مويد همساني دروني بالاي پرسشنامه مذكور به جز بعد روابط اجتماعي (61/0) است. همچنين، نتايج اندازه‌گيري پايايي با محاسبه‌ي ضريب همبستگي درون رده‌اي نشان داد بين حيطه‌هاي مختلف پرسشنامه، ضريب همبستگي بالايي (99/0) وجود دارد. نتيجه‌گيري: يافته‌ها مبين روايي و پايايي نسخه‌ي فارسي پرسشنامه‌ي مذكور بوده و لذا استفاده از آن در پژوهش‌ها توصيه مي‌شود.

Background and Aim: Improving disabled quality of life is considered as one the goals of rehabilitation and maintaining and ameliorating quality of life has become an important aim of medical systems. This study aims at investigating psychometric properties of measurement of the quality of life of people with disabilities, which is developed by World Health Organization (WHO). Materials and Methods: The questionnaire was translated based on the International Quality of Life Assessment Project (IQOLA). 160 individuals over 18 years old with disability in Tehran (age average=50) performed in this study. Socio-demographic inventory, SF12 inventory, and finally WHOQOL-D were given to participants respectively. Validity, concurrent validity with quality of life questionnaire (short form 12) by using correlation coefficients pearson, face validity, content validity and discriminant validity with spearman correlation coefficients of internal consistency and stability by calculating Cronbach’s alpha and determining the intraclass correlation coefficients (ICC) was assessed. Version 19 SPSS was used to perform statistical tests. Results: Face and content validity of the questionnaire, simplicity, and clarity were approved phrases. Over 90% of scores with a correlation of each question with the scores of related subtest was significant and positive. These results indicate an appropriate discriminative validity of the test items. Estimating Cronbach’s alpha (0.90) confirms high internal consistency of the inventory with the exception of social communication area (0.61). The results of evaluating reliability using within subject correlation coefficient estimation show that there is a high correlation coefficient between different subtests of the inventory. ‍Conclusion: Results indicate reliability and validity of Persian-version of mentioned inventory. Therefore, its utilization in research studies is highly recommended.