رنگ‌ها، سيّارگان و هفت طور دل

Colors, Planets and Seven Modes of the Heart

از ديرباز در فرهنگ?هاي گوناگون، تقدّس و رازآميزبودن عدد هفت به خَلق هفتگانه?هاي بسياري انجاميده است كه بعضي از آنها همسو با يكديگرند. در اين ميان، خَلق بعضي از هفتگانه?ها به‌منظور دستيابي به اهدافي در راستاي انديشه?ها و تعاليم پديدآورندگان آنهاست. عرفا از جمله كساني هستند كه به عدد هفت و جلوه?هاي رمزي آن توجّه ويژه مبذول داشته?اند و در آثارشان مي‌توان نمونه?هايي از اين هفتگانه?ها را يافت. نجم رازي نيز از عرفايي است كه به اين امر علاقه و توجّه ويژه داشته است. وي در طرح نظريّه اطوار دل، به همسويي هفت طور دل و هفت آسمان اشاره مي?كند و ويژگي?هايي را براي هر طور برمي?شمارد كه با سيّاره همپايه آن در آسمان يكسان است و نشان از آگاهي وي به‌ويژگي?هاي سيّارات دارد. از ديدگاه ما هدف نهايي وي از طرح اين همسويي، بيان اهميّت «خودشناسي» در راستاي «خداشناسي» است؛ زيرا خدا در درون خود انسان است و هفت آسماني كه بايد براي رسيدن به خدا بپيمايد، همان آسمان?هاي دل اوست. انسان عالَم صغير است و آنچه در عالَم وجود دارد، در انسان نيز وجود دارد. در اين نوشته با گذاشتن هر طور دل و سيّاره مرتبط با آن در كنار يكديگر و بيان ويژگي?هاي مشابه آنها به تبيين انديشه و هدف نجم رازي پرداخته? شده است. در اين راستا، به نورهاي رنگي مطرح شده از سوي نجم رازي، كه تنها با حواس دل دريافتني هستند، نيز اشاره خواهد شد. اين نورها نشان از جايگاه و مرتبه سالك در پيمودن مسير خداشناسي دارند.

From the ancient times till now, the sacredness and mysteriousness of number seven has led to creation of different heptad works in various cultures. Some heptad poems are created to achieve the objectives of their authors in line with their thoughts and teachings. Mystics are among the ones interested in number seven and its mysterious manifestations, and samples of such heptad poems can be found in their work. Najm Razi is a mystic who was quite fond of number seven. In his theory of modes of the heart, he refers to the parallelism between the seven modes of the heart and seven skies. He mentions features of each mode which are the same as their planet in the sky, indicative of his knowledge about planets. We believe that the final goal of mentioning such parallelism is expression of the significance of self-knowledge in line with knowledge about God, because God is inside man and the seven skies he must pass to reach Him are actually the seven modes of his heart. What is present in the world also exists in human beings. This paper explains the thought and objective of Najm Razi by showing each mode of heart and its related planet and also expressing similar features of them.