رعنا و زيبا، منظومه‌ي غنايي فراموش شده از شعله‌ي گلپايگاني

“Ra’na and Ziba”, a Forgotten Long Lyric Poemby Sho’le-ye Golpayegani

بدون شك دامنه‌دارترين و دراز آهنگ‌ترين نوع از انواع شعر فارسي، اشعار غنايي است. در اين ميان منظومه‌هاي عاشقانه از برجستگي خاصي برخوردار است. چراكه اين نوع از منظومه‌ها، بسط يافته‌ي اشعار غنايي است. يكي از اين منظومه‌هاي غنايي، منظومه‌ي رعنا و زيبا از ملا مهدي گلپايگاني، متخلّص به شعله، از شاعران خوش قريحه و شيعي مذهب، قرن دوازدهم هجري است كه آثاري همچون چاه وصال (ليلي و مجنون)، يوسف و زليخا، رعنا و زيبا، پادشاه مصر و پسر آهنگر و چند مثنوي و غزل از او باقي مانده است. متاسفانه احوال و آثار اين شاعر، با سراينده‌ي ديگري با نام سيد محمد طبيب متخلّص به شعله و معروف به شعله‌ي اصفهاني، حكيم، طبيب و شاعر قرن دوازدهم هجري درآميخته است. اين پژوهش بر آن است تا به روش اسنادي، با مطالعه و مطابقه‌ي نسخه‌هاي خطي از اين اثر و تحليل و بررسي داستان، به معرفي مختصري از اين شاعر و ديگر آثار باقيمانده از او بپردازد.

No doubt, among the types of the Persian poetry, the most prevalent and rhythmic one is the lyric poem, and the long romantic poems are of a special position. One of the long lyric poems is “Ra’na and Ziba” by Molla Mahdi Golpayegani, with the pen-name of Sho’le, the talented Shiite poet of the 12th century A.H. His works which have remained contain “Chah-e Vesal” (Leili and Majnoun), “Yousef and Zoleykha”, “King of Egypt and Son of a Blacksmith” and a few Mathnavis and lyric poems. Unfortunately, the poetʹs biography and works have been mixed up with another composer called Seyed Mohammad Tabib, with the pen-name of Sho’le and known as Sho’le-ye Esfahani, the wise physician and poet of the 12th century A.H. The present paper tries, with the help of the documentary method, to study and compare the copies of the manuscripts of ‘Ra’na and Ziba” and provide an analysis of the story as well as introduce the poet and his other works which have remained.