عشق به همسر در شعر معاصر ايران

Love toward wife in Iran contemporary poem

تا پيش از عصر مشروطيت، معشوق شعر فارسي، غالباً با سيمايي كلّي، مبهم، فاقد هويت عيني و غرق در هاله‌اي از تقدس و رازناكي در شعر شاعران تجلي مي‌يافت. اما از عصر مشروطه با ظهور گفتمان‌ هاي تازه؛ از جمله توجه به جايگاه زن و فرديت او در عرصه‌ي جامعه و خانواده، ماهيت معشوق دگرگون شد و چهره‌اي ملموس و عيني يافت. آن معشوق رازآميز، آرماني و آسماني، مبدل به معشوقي زميني و اين جهاني شد با جلوه‌هاي مادي و محسوس. در كنار گونه‌هاي متنوع معشوق كه در ميراث شعري يك قرن اخير تجلي يافته‌اند، به تبع توجه به نقش زن و باز تعريف نظام خانواده، با گونه‌اي ديگر از معشوق مواجه‌ايم كه همانا همسر واقعي شاعر است. معشوقي كه وجود تابو‌هاي فرهنگي و اخلاقي و نيز ديگر عوامل اجتماعي از جمله فاصله‌ي موجود بين عشق و زناشويي، مانع ظهور و بروز آن در اشعار عاشقانه‌ي كلاسيك مي‌شد. در اين مقاله، به شيوه‌ي تحليلي- توصيفي در پي باز نمودن ابعاد و آفاق اين گونه عشق ورزي در آثار شاعران معاصر- چه مرد و چه زن- بوده‌ايم و به اين نتيجه رسيده‌ايم كه در پرتو تغيير و تكامل ساختارهاي فكري و فرهنگي، و نيز تحول در نظام زيبايي شناختي هنر امروز، همسر در جايگاه معشوق، در پهنه‌ي شعر امروز، جايگاه در خور تاملي يافته است.

Before the Constitutional Era, the beloved of Persian poem was of tenmanifested with a general, ambiguous appearance and a kind of holiness and without an objective identity. Butsince this Era, the nature of the beloved changed and formed an objective face by the appearance of new discussions such asthe consideration of the womanʹs place in the society and family. That idealistic and celestial beloved turned into an agrarian one with earthen and material displays. Beside various kinds of beloved which were manifested in poem’s heritage in the past century, regarding the female’s role and the definition of the system of the family, we face with another kind of the beloved that is the real spouse of the poet. The one that did not appear in the classic amorous poems, for the sake of cultural and moral taboos and other social factors, such as the gaps between love and matrimony. In this article, it has been attempted to explore the dimensions and horizons of these adorations in contemporary poets writings (whether female and male) using the analytic-descriptive method. It has been concluded that in todayʹs poetry, the spouse has gained a considerable place as the beloved in the shadow ofthe evolution of mental and cultural structures and the evolution of aesthetics in today’s art.