ارزيابي نظريه هاي رژيم در تخمين عرض پايدار رودخانه هاي با بستر شني

Evaluation of Regime Theories to Estimate Stable Width in Gravel Bed Rivers

عرض پايدار رودخانه هاي رژيم يكي از مهمترين شاخص ها، در اين آبراهه ها است كه براساس آن اصول طراحي پايه گذاري ميشود. محققين به شيوه هاي مختلف به دنبال ارايه روابطي جهت پيش بيني عرض پايدار رودخانه بوده اند. در اين مطالعه ابتدا روش هاي مختلفي كه پژوهشگران براي پاسخ به اين سوال به كار گرفته اند معرفي مي شود و سپس با انجام برازش روي 440 داده مربوط به رودخانه هاي با بستر شني در حالت مقطع پر، روابط بي بعد با استفاده از روش پاركر و روابط با بعد يك، دو و سه متغيره اي با پارامترهاي دبي مقطع پر، اندازه متوسط ذرات بستر و شيب كانال استخراج شده است. در نهايت با استفاده از يك مجموعه 95 داده-اي ديگر روابط توسعه داده شده بابعد و بدون بعد براي پيش بيني عرض پايدار رودخانه هاي شني با استفاده از محدوده خطاي 50 درصدي مورد بررسي قرار ميگيرند. نتايج برازش روي داده ها نشان ميدهد كه عرض پايدار رودخانه هاي شني به هرسه متغير وابسته است، و بهترين رابطه با اين سه پارامتر حاصل ميشود. همچنين مقايسه بين روابط نشان ميدهد كه رابطه با بعد يالين و رابطه بدون بعد آربلاز و همكاران با توجه به معيار محدوده خطاي 50 درصدي بهتر از ساير روابط عرض پايدار رودخانه هاي با بستر شني را پيش-بيني مي كنند.

Stable width of regime rivers is one of the most important features in watercourses on the basis of which design criteria is established. Up to now, many researchers have studied numerous approaches to predict river stable width. Herein this research, different approaches have initially been introduced and then 440 data points of gravel bed were used to derive regime equations for one, two and three variables with bankfull discharge, median bed material size and longitudinal channel shape, respectively. In this research, non-dimensional Parkerʹs approach was applied to obtain new regime equations for the so-called database. Finally, the dimensional and non-dimensional derived equations, accompanied by others works, were tested with another database including 95 data points of different gravel bed rivers with 50% error bands. It was deduced that three-variable equation is most appropriate. Likewise, a comparison among introduced relationships were also made and indicated that Yalin dimensional equation and Arbel?ez et al. non-dimensional equation are most appropriate to estimate stable width with 50% error bands.