شناسايي مناطق توفان خيز دشت هاي بياباني با استفاده از تلفيق نتايج گلباد، گل توفان وگل ماسه (مطالعه موردي– دشت بافق)

يكي از مهمترين فرايندهاي طبيعي در مناطق نيمه خشك، خشك و فراخشك فرسايش بادي است. اين فرايند در شرايطي رخ مي دهد كه علاوه بر وجود خاك حساس، باد داراي حاكميت وسرعت قابل توجه باشد. شهرستان بافق از جمله مناطق خشك ايران مركزي بوده كه داراي بارندگي كم و پوشش گياهي ضعيفي مي باشد. وزش بادهاي شديد بر سطح اين اراضي بدون پوشش باعث فرسايش خاك شده و مشكلاتي را پديد مي آورد. لذا شناسايي مناطق توفان خيز مي-تواند از خطرات و زيانهاي حاصله از آن بكاهد. به منظور شناسايي و كنترل مناطق توفان خيز در منطقه بايد قبل از هر چيز سرعت آستانه فرسايش بادي براي رخساره هاي مختلف مشخص شود. در اين پژوهش سرعت آستانه هر رخساره به كمك تونل باد قابل حمل اندازه گيري و نقشه هم سرعت آستانه فرسايش بادي تهيه شد. سپس به منظور تحليل سرعت و جهت بادهاي غالب و توفانزا در منطقه از داده هاي بادسنجي ايستگاه سينوپتيك بافق طي يك دوره آماري 14 سـاله (1385-1372) استفاده شد. با كمك نرم افزارهاي گلباد و گل ماسه نما وضعيت بادهاي فرساينده در منطقه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از اين بررسي ها نشان داد كه بادهاي فرساينده در اين منطقه از سمت شمال غرب مي وزند و حدود 39 درصد از منطقه مورد مطالعه را تحت تاثير قرار مي دهند كه شامل رخساره هاي دشت سر پوشيده با سطوح شلجمي و نبكا، تپه هاي ماسه اي، دشت سر پوشيده با باغات و مناطق مسكوني و دشت-سر اپانداژ با رگ متوسط همراه با اويد مي باشد. اين مناطق داراي سرعت آستانه 7 تا 16 متر بر ثانيه مي باشند.

Wind erosion is one of the most important natural processes in semi arid, arid and hyper arid regions. This process occurs in conditions that wind has considerable speed and abundance in addition to existence of sensitive soil. Bafgh city is one of the arid regions of Central Iran has low rainfall and poor plant cover. Strong winds bellowing on the surface of these noncoverage land causing soil erosion and other problems, so identification and controlling of storm prone areas, the wind erosion threshold velocity in different facies and different classes of dominant wind speed and aspect, should be determined foremost. In this study the threshold velocity of each facies was measured by using of portable wind tunnel and the iso-threshold velocity map of wind erosion was provided and in order to wind speed and aspect analysis, the anemometer data of synoptic station during 14 years statistical period was used.Grueling winds condition of this region was studied by Wind Roze (WRPLOT view 5.2.1) and Sand Roze (Sand Rozegragh 3.0) softwares. Results showed that gruelling winds below from Northeast and About 39 percent of the study area are affected include covered pediments facies with parabolic surfaces and Nebka, sand dunes facies, covered pediments with gardens and residential areas, epandazh pediment with medium reg and oued and that have 7 to 16 meter threshold velocity per second