پهنه بندي و ارزيابي خطر زمين لغزش با استفاده از مدل هاي عامل اطمينان، ارزش اطلاعات و تحليل سلسله مراتبي (مطالعه موردي: حوزه آبخيز واز)

Landslide Hazard zonation and assessment Using Certainty Factor, Information Value and AHP Models (Case Study: Vaz Watershed)

زمين لغزش ها رخدادهاي طبيعي بوده كه تحت تاثير عوامل مختلف باعث ايجاد خسارت به طبيعت، انسان و تاسيسات مي شوند. يكي از مناطق مستعد در بروز اين فرايند طبيعي حوزه آبخيز واز در شمال كشور مي باشد. به همين منظور از مدل هاي عامل اطمينان، ارزش اطلاعاتي و تحليل سلسله مراتبي براي پهنه بندي لغزش هاي اين حوزه و تعيين كارايي آن در محيط اطلاعات جغرافيايي استفاده شد. به منظور انجام پهنه بندي، در ابتدا نقشه پراكنش لغزش ها با بررسي هاي ميداني تهيه و سپس نقشه هاي عوامل موثر در وقوع زمين لغزش تهيه گرديد. از روش تحليل سلسله مراتبي به منظور اولويت بندي عوامل استفاده گرديد. بررسي هاي به عمل آمده ويژگي هاي سنگ شناسي، فاصله از جاده، شيب، فاصله از آبراهه، كاربري اراضي را مهمترين عوامل موثر در وقوع لغزش ها نشان داد. در مرحله بعد از مدل هاي عامل اطمينان، ارزش اطلاعاتي و فرايند تحليل سلسله مراتبي نقشه خطر زمين لغزش با 4 رده خطر كم، متوسط، زياد وخيلي زياد تهيه گرديد. ارزيابي مدل ها نشان داد كه مدل عامل اطمينان، ارزش اطلاعات و AHP به ترتيب بيشترين دقت را در تهيه نقشه خطر زمين لغزش منطقه دارند. در بررسي نقشه هاي خطر53.34% حوزه در كلاس خطر زياد و 20.28% در كلاس خطر خيلي زياد قرار داشته كه نشان دهنده ي خطر پذيري بالاي حوزه در برابر زمين لغزش مي باشد.

Landslides are the natural events that affect the various factors causing damage to nature, human and facilities. One of the susceptible areas of this natural process is Vaz watershed in North of Iran. For landslide hazard zonation Certain Factor, Information Value and Analytical Hierarchy Process (AHP) Models were used by applying GIS software. First the landslide distribution map was prepared by field observation with the map of different factors in landslides. AHP method was used for determining factors priority. Lithology, distance from the road, slope, distance from waterways and land use were the most important factors in landslide occurrence. In the next step, certainty factor, information value and AHP models used to preparing landslide hazard map in low, medium, high and very high classes. The validation of methods showed that certain factor, information value and AHP respectively have the highest precision in preparing the landslide hazard map. 53.34% and 20.28% of the area located in high hazard and low hazard respectively, which indicate the high susceptibility of the area to landslide hazard.