بررسي ميزان ماده موثره هيپريسين در گياه دارويي علف چاي (L. Hypericum perforatum) در رويشگاه‌هاي مختلف غرب گلستان (مطالعه موردي: پارك ملي گلستان، راميان)

Evaluation of hypericin in Hypericum perforatum L. (Case study: Golestan National Park and Ramian)

چكيده هيپريسين به‌عنوان مهمترين ماده موثره گونه‌هاي علف چاي مي‌باشد. لذا آگاهي از وضعيت تغييرات ميزان هيپريسين در طبيعت به شناخت نياز گونه‌هاي مختلف علف چاي در شرايط زراعي كمك مي‌كند با توجه پراكنش گياه علف چاي در زيستگاه طبيعي استان گلستان دو منطقه پارك ملي گلستان در غرب و راميان در شرق استان گلستان انتخاب شدند. براي نمونه‌برداري از گياهان، ابتدا از پايين‌ترين سطح ارتفاعي تا بالاترين نقطه‌اي كه اين گياه در اين دو منطقه رويت شد چهار طبقه ارتفاعي 300، 600، 900 و 1200 متر تعريف شد. نمونه‌هاي گياهي در مرحله گلدهي كامل از 20 تا 25 سانتي‌متر انتهاي سرشاخه گلدار برداشت شدند. با استفاده از روش ماسراسيون سرد عصاره متانولي نمونه‌هاي گياهي استخراج و با استفاده از دستگاه HPLC مقدار هيپريسين نمونه‌هاي گياهي هر منطقه تعيين شد. تجزيه تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS صورت گرفت. نتايج نشان داد كه در هر دو رويشگاه با افزايش ارتفاع ميزان هيپريسين نيز افزايش يافته و بين دو رويشگاه نيز ميزان هيپريسين در سطح 5 درصد متفاوت بوده است به‌طوري‌كه رويشگاه راميان از ميزان هيپريسين بيشتري (18/2 درصد) نسبت به رويشگاه پارك ملي گلستان (75/1درصد) برخوردار بود. نتايج بررسي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك در دو رويشگاه نشان داد بين پارامتر‌هاي خاك مورد مطالعه تفاوت معني‌داري در سطح 5 و 1 درصد وجود دارد. واژگان كليدي: علف چاي، رويشگاه‌هاي غرب استان گلستان، هيپريسين، Hypericum perforatum L..

Hypericin is the most important active compound of Hypericum perforatum. Thus, the knowledge of changes in hypericin level in the nature helps to recognize the requirement of H. perforatum under agricultural conditions. Two sites of Golestan National Park in the west and Ramian the East of Golestan Province was selected according to the distribution of the in the province. For sampling, first, four altitude classes of 300, 600, 900 and 1200 m were considered in the range that the plant was observed at the location. The samples were collected from the 20-25 cm terminal part of flowering shoots, at the full-flowering stage. Methanolic extract of the samples were obtained by cold maceration method and the hypercin content was determined by HPLC in the sample of different sampling sites. Data analysis was performed using SPSS software. The results showed that at both studied sites, hyperacin content increased along with increase in altitude. There was a significant (P < 0.05) difference in hypercin content between the sampling sites as samples collected from Ramian had higher (2.18%) hypercin content compared to the samples collected from Golestan National Park (1.75%). Results of the investigation of soil physical and chemical properties at two habitats indicated that there was a significant difference at 5% and 1% level between two habitats