جايگاه مفهوم «حاكميت» در حقوق بين الملل فضا

An Analysis of the Status of “Sovereignty” in International Space Law

حقوق بين الملل فضا به عنوان جديدترين شاخه حقوق بين الملل، مفاهيم جديدي مرتبط با حاكميت به لحاظ متفاوت بودن عرصه فضا با هوا و زمين ـ ارايه مي دهد. از آغازين روزهاي فعاليت بشر در فضاي ماوراي جو، اصل آزادي كاوش و بهره برداري از فضاي ماوراي جو در كنار اصل منع تملك اجرام آسماني بر فعاليت هاي فضايي دولت ها حاكم بوده است. اما در نبود امكان اعمال حاكميت در معناي سنتي خود در فضاي ماوراي جو، دولت ها چگونه مي توانند بر فعاليت هاي تابعان خود در فضاي ماوراي جو نظارت داشته باشند و بر اموال، تاسيسات و تجهيزات خود در فضاي ماوراي جو اعمال صلاحيت كنند؟ از سوي ديگر در حقوق فضا، ارتباط ميان حاكميت و مالكيت چگونه قابل تبيين است؟ پاسخ به اين پرسش ها موضوع مقاله پيش روست.

As the most recent branch of International Law, International Space Law introduces new concepts with regards to sovereignty which is a direct outcome of the dissimilarities between outer space on the one hand and other domains of human activities on the other. From the early days of human engagement in outer space, two fundamental principles of “Freedom of Exploration and Use” and “Non-Appropriation” went hand in hand in regulating States’ activities in Outer Space. Nevetheless if it is impossible to exercise sovereign powers in Outer Space, how can states oversee the activities carried out by their nationals and how can they control their property, facilities and equipments? Furthermore, what is the interaction between sovereignty and ownership? The present article is an attempt to answer the said questions.