سنجش ميزان پايداري محله هاي شهري با استفاده از HDI و تكنيك پهنه بندي موريس (نمونه ي موردي شهر ملاير)

Evaluation the Sustainability of Urban Neighborhoods Based on HDI and Morris Area Technique A Case study: Malayer City

موضوع پايداري شهرها به خصوص در قرن 21 به صورت جدي و گسترده از سوي محافل علمي و سازمان هاي بين المللي پيگيري مي شود. هدف اين مقاله ارزيابي و تعيين سطوح پايداري محله هاي 23 گانه شهر ملاير به لحاظ برخورداري از شاخص هاي توسعه است. زيرا پايداري در سطح هر يك از محله هاي شهر مي تواند پيش زمينه اي براي پايداري كل شهر باشد. براي سنجش و ارزيابي سطوح پايداري محله هاي شهر، تحليل نابرابري ها و پيش بيني اولويت هاي توسعه، از مدل هاي كمي و نرم افزارهاي آماري از قبيل: شاخص توسعه يافتگي موريس، امتياز استاندارد شده، ضريب تغييرات و تحليل عاملي با انتخاب 58 متغير در قالب شاخص هاي اجتماعي، اقتصادي، زيست محيطي و كالبدي استفاده شده است. روش مورد استفاده در اين پژوهش، تركيبي از روش هاي تحليلي و موردي زمينه اي است. نوع تحقيق كاربردي توسعه اي و پهنه مطالعاتي آن محله هاي 23 گانه شهر ملاير با جمعيت 159848نفر و مساحت 2280 هكتار بوده است. يافته ها و نتايج اين پژوهش به لحاظ شاخص هاي تلفيقي( اجتماعي، اقتصادي، زيست محيطي و كالبدي) نشان مي دهد كه تفاوت زيادي در ضريب پايداري بين محله هاي اين شهر وجود دارد. به طوري كه از مجموع 23 محله، فقط 7 محله يعني كم تر از يك سوم محله ها ي شهر در وضعيت پايدار هستند و در دامنه 1-71/0 قرار دارند و 8 محله داراي وضعيت نيمه پايدار با دامنه 70/0-41/0 و بقيه ي محله ها در گروه ناپايدار دردامنه 40/0-0 موريس قرار مي گيرند. همچنين اختلاف فاحش و چشمگيري بين محله هاي مختلف شهر از لحاظ ميزان برخورداري از شاخص هاي توسعه انساني (HDI) ديده مي شود كه اين نابرابري ها در زمينه شاخص هاي اقتصادي با تفاوت MAX و MIN (MAX-MIN=153.5) بسيار چشمگير و در شاخص زيست محيطي با تفاوت MAX و MIN =87.88) (MAX-MIN كم تر بوده است. محله ي پارك با بيش ترين امتياز از تلفيق شاخص ها با رقم 314 در رتبه اول به عنوان پايدارترين محله و محله ي نفت سياه با 189 امتياز از تلفيق كليه ي شاخص ها در رتبه ي 23 به عنوان ناپايدارترين محله شناخته شد. نتايج اين پژوهش نشانگر تفاوت عميق و فاحش بين پايدارترين و ناپايدارترين محله ي شهر از لحاظ شاخص هاي توسعه است.

The sustainability of cities, especially in the 21st century, has been studied seriously and widely by scientific associations and international organizations. The purpose of this article is evaluation and determination of 23 neighborhoods in Malayer based on improvement index on this justification that sustainability in any parts of the city can be a background of sustainability for all cities. In order to evaluate and estimate the sustainability of Malayer neighborhoods, unbalance analysis and prediction of the improvement priorities, as well as some quantity models and statistic software have been used such as: Morris development index, standard score, changing coefficient and agent analysis based on 58 variations according to social, economic, environmental and somatic indexes. The case study techniques in this project are combinations of analysis and field studies. The type of study is functional improvement and the range of study is across the 23 parts of Malayer with 159848 population and a 2280 hectare area. The findings and results of this research according to integrative indexes (social, economic, environmental, somatic) have shown a tremendous difference in sustainability coefficient among different neighborhood of city. surprisingly, only 7 neighborhoods out of the 23 neighborhoods (less than one third) are in the sustainability situation and are in %71_1 range and other neighborhoods are in half sustainability situation with %41_ %70 range. Yet,other neighborhoods are in unsustainable situation with the rang of 0_0/40. Furthermore, there is a huge difference among different parts of the city according to the human development index (HDI) which is based on economic indexes of MAX and MIN (MAX_MIN :153.5). It was observed to be so critical and was observed smaller in the environmental index (MAX_MIN :87.88). Therefore, the Park Neighborhood was found having the most score of index combination with 314 in first place and is the most sustainable neighborhood then Naftsiah with 189 score is in 23hd place and the most unsustainable neighborhood. The analysis and results of this study show the tremendous difference, between the most sustainable and least sustainable neighborhoods of the city base on the development indexes.