دكارت و مفاهيم فطري

Descartes and Innate Ideas

مفاهيم فطري يكي از اركان معرفت شناسي دكارت است . اما وي به اين مطلب به صورت پراكنده و جسته گريخته پرداخته است، به طوري كه موجب بروز برخي ابهامات شده و در نتيجه تفاسير مختلفي از نظريه وي را در پي داشته است. در مقاله حاضر سعي بر اين است با روشن ساختن ابهامات، تفسيري منسجم و سازوار و احيانا در برخي مواضع نو ارايه شود. مقاله علاوه بر مقدمه شامل 5 محور اصلي و يك نتيجه است. دكارت دو معناي مختلف براي مفهوم فطري در نظر دارد . محور اول به شواهدي براي تاييد اين امر اختصاص دارد. پس از آن، تفاوت رويكرد دكارت و معاصرين وي به مساله مفاهيم فطري مورد توجه قرار مي‌گيرد. قسمت سوم به وجود بالقوه يا بالفعل اين مفاهيم و سپس به نقش معرفتي و كاركرد آنها و سرانجام به رابطه مفاهيم فطري و كليات پرداخته خواهد شد. در آخر نيز جمع بندي و نتيجه گيري از بحث مي‌شود به نحوي كه با فقرات مختلف آثار دكارت سازگاري بيشتري داشته باشد.

Innate ideas are one of the basic principles of Descartesʹs epistemology. However he is concerned with this issue in different texts giving rise to confusion and different interpretations. This article clarifies the confusion and interprets his doctrine in a coherent and, in some aspects, new way. He understands “innate” in two different ways. The first section is devoted to some evidences to these two meanings. In the second section his view is compared with those of his contemporaries. The actual or potential existence of innate ideas, their epistemic functions and the relation between them and universals are discussed in the other sections. Finally, it is shown that this interpretation is coherent and consistent with Descartesʹs different texts.