تاريخ‌نگاري پزشكي مسلمانان: بررسي مطالعات و تحقيقات

Muslim Medical Historiography: Studies and Research

تاريخ پزشكي مسلمانان چه در غرب و چه در كشورهاي مسلمان از زواياي مختلف مورد بررسي قرار گرفته است. يك نگاه گذرا به دستاوردهاي حاصل از اين تحقيقات نشانگر آن است كه رويكرد پژوهش‌گران در اغلب اين پروژه‌ها وامدار يك نگاه سنتي و محدود به پزشكي و تعريفي است كه صرفا جنبه‌هاي تكنيكي و دانشي آن را در بر مي‌گيرد. در ساليان اخير نگاه‌هاي نو به عرصه تاريخ پزشكي در معناي عمومي آن راه يافته است كه مي‌خواهد به گونه‌اي ديگر به پزشكي بنگرد. اين رهيافت‌هاي تازه قصد دارند برداشت‌ها و تلقي‌هاي اجتماعي از پزشكي را به عنوان پديداري علمي- اجتماعي ارايه كنند و از دريچه پزشكي به جوامع گذشته بنگرند. كاربست اين رويكرد در پژوهش‌هاي تاريخي مستلزم وجود يك منبع‌شناسي انتقادي است كه هم‌زمان رويكردهاي نوين در آن لحاظ شده باشد. نگارنده اين نوشتار در پي آن است تا بخشي از اين منبع‌شناسي را به عنوان يكي از لوازم پژوهش‌هاي نوين تاريخ پزشكي با تكيه بر رويكردهاي جنسيتي ارايه نمايد.

History of Muslimsʹ medicine has been investigated from different point of views. A glimpse on the related works shows that the researchersʹ approaches to medicine are influenced by a very limited and traditional definition of medicine that considered medicine only as a science. New approaches have been appeared in the field of medical history as a general sense in recent years. These new views are trying to show further dimensions of medicine as social aspects. However, these efforts depend on a critical bibliography shaped by new ideas simultaneously. In this article, the author has tried to submit such a bibliography by emphasizing the gender approaches