بررسي عوامل موثر بر افشاي سرمايه فكري در شركت‌هاي پذيرفته‎شده در بورس اوراق بهادار تهران

The Effective Factors on Disclosure of Intellectual Capital in Listed Companies in Tehran Stock Exchange

سرمايه فكري يكي از ارزشمندترين دارايي‌هاي سازمان‌ها است. با وجود مطالعات متعدد درخصوص سرمايه فكري و تاثيرات آن از جنبه‎هاي گوناگون، افشاي سرمايه فكري، حلقه‌اي مفقوده در اين حوزه از مطالعات حسابداري است. اين پژوهش تلاش مي‎كند ضمن پركردن اين شكاف، بستري را براي ايجاد و گسترش اين دارايي ارزشمند فراهم آورد. بدين منظور، پژوهش پيش رو به بررسي عوامل موثر بر افشاي سرمايه فكري مي‌پردازد. نتايج بررسي 63 شركت (189 سال ـ شركت) طي بازه زماني 1389 تا 1391 بيانگر آن است كه فرصت رشد و عمر شركت، رابطه مثبت و معنادار و سودآوري و اهرم مالي، رابطه منفي و معناداري با افشاي سرمايه فكري دارد. همچنين مطالعه اجزاي سرمايه فكري، مشخص كرد كه رابطه منفي و معناداري بين سودآوري، فرصت رشد و عمر شركت با افشاي سرمايه انساني وجود دارد. درخصوص افشاي سرمايه مشتري و سرمايه ساختاري نيز، نتايج مبين وجود رابطه مثبت و معنادار بين فرصت رشد و عمر شركت و رابطه منفي و معنادار بين اهرم مالي و افشاي سرمايه مشتري و سرمايه ساختاري است.

Intellectual capital (IC) is one of the most precious assets of companies. In accounting literature a huge amount of attention has been paid to IC and its effects but disclosure of IC is a missing topic in the accounting studies. This paper tries to fill this gap and create a proper area for creation and development of IC. In this paper, the influential factors on disclosure of IC have been studied. For this purpose 63 companies (189 year–company), between period of 2010-2012, are investigated and the result shows a significant positive relationship between growth opportunity and age of company with IC disclosure, however, for profitability and financial leverage the result is in the opposite side. According to IC components, human capital disclosure has a significant negative relation with profitability, growth opportunity and age of company. Customer capital disclosure and structural capital have significant positive relations with growth opportunity and age of company, however, this result is not the same for financial leverage.