تنگي شريان كليه در بيماران داراي بيماري عروق كرونر، شيوع و ريسك‌فاكتورها: يك مطالعه آنژيوگرافيك

Renal artery stenosis in patients with coronary artery disease: the prevalence and risk factors, an angiographic study

زمينه و هدف: رابطه بين بيماری عروق كرونر و شيوع تنگی شريان كليوی Renal Artery Stenosis (RAS) مورد تأييد قرار گرفته است. با وجود شيوع بالای بيماری‌های قلبی- عروقی و فراوانی قابل ملاحظه عوامل خطر اين بيماری‌ها در ايران، مطالعه جامعی در زمينه رابطه بين اين عوامل خطر و بروز RAS وجود ندارد. مطالعه حاضر، با هدف بررسی اين ارتباط در جامعه ايرانی انجام گرفت. روش بررسی: در يك مطالعه مقطعی، 146 بيمار كه هنگام انجام آنژيوگرافی، وجود بيماری عروق كرونر در آن‌ها تأييد شده بود، به طور ترتيبی وارد مطالعه شدند و همزمان آنژيوگرافی كليه شدند. ارتباط تنگی شريان كليه با شاخص‌های دموگرافيك بيمار و عوامل خطر بيماری كرونری سنجيده شد و بر اساس آن شاخص‌های بررسی RAS در بيماران قلبی ارزيابی گرديد. يافته‌ها: شيوع تنگي شريان كليوی در كل بيماران تحت مطالعه 3/25% و در مردان و زنان به ترتيب 7/13% و 1/47% بود (001/0p=). از مجموعه كل بيماران دچار تنگی شريان كليه، تنها 2/6% بيماران دچار تنگی دو طرفه آن بودند. تنگی قابل ملاحظه شريان كليوی (تنگی بيش از 50%) در 1/17% از بيماران گزارش شد. از لحاظ تعداد عروق كرونر درگير، به ترتيب 30% و 39% بيماران دارای درگيری دو و سه كرونر بودند. بين تعداد عروق كرونر درگير و دو شاخص شدتRAS  و يك يا دو طرفه بودن آن، رابطه آماری معنی‌داري يافت نشد (716/0p=). جنس مؤنث (001/0p=)، افزايش سن (046/0p=)، مدت ابتلا به فشارخون (032/0p=) و سطح كراتی‌نين پايه (018/0p=)، عوامل قوی پيش‌بينی‌كننده وقوع RAS بودند. نتيجه‌گيری: ارزيابی آنژيوگرافيك عروق كليوی در حين انجام آنژيوگرافي كرونری در بيماران دچار ايسكمی قلبی به ويژه زنان، بيماران با سابقه فشار خون بالا و بيماران دارای سطح سرمی افزايش يافته كراتی‌نين توصيه می‌گردد.

Background: The relationship between Coronary Artery Disease (CAD) and the prevalence of Renal Artery Stenosis (RAS) has been demonstrated. Despite high incidence of heart diseases and high frequency of CAD risk factors among Iranian population, this relation has not been clearly determined. This study estimated the prevalence of RAS and its determinants in Iranian angiographic candidates. We also tried to find which risk factors of atherosclerosis are associated more frequently with renal artery stenosis. Methods: In a cross-sectional study that was performed at the Tehran Heart Center, in Tehran, Iran, 146 patients who were candidate for angiography with suspected CAD were consecutively included. Selective renal angiography was performed following coronary angiography in all patients with established coronary artery stenosis and the presence and severity of RAS was evaluated. Results: Prevalence of RAS in study patients was 25.3% (men, 13.7% and women 47.1%, (p<0.001). We found that only 6.2% of the patients had bilateral R.A.S. Also, RAS≥50% was found in 17.1% of patients. Regarding number of defected coronary vessels, two- and three-vessel diseases were found in 30.0% and 39.0% of participants, respectively. No significant relationship was found between the number of involved coronaries and the severity as well as side of RAS (p=0.716) Significant multivariate predictors of RAS were female gender (p=0.001), advanced age, (p=0.046) duration of hypertension (p=0.032) and baseline serum creatinine concentration (p=0.018). Conclusions: Routine angiographic assessment of renal arteries following coronary angiography is recommended especially in women as well as those with long-term duration of hypertension or renal dysfunction.