بررسي تغييرات عمقي هدايت هيدروليكي اشباع خاك در اراضي دانشكده كشاورزي دانشگاه رازي به روش پرمامتر گلف

Depth gradient of saturated hydraulic conductivity by Guelph permeameter method in research farm of agricultural faculty, Razi University, Kermanshah

هدايت هيدروليكي خاك يكي از مهم‌ترين پارامترها در علوم خاك مي‌باشد كه به‌شدت در جهت‌ها و عمق‌هاي مختلف تغيير مي‌كند. اطلاع از چگونگي تغييرات هدايت هيدروليكي نسبت به مكان و زمان براي بهينه‌سازي مديريت آب و خاك بسيار ضروري است. اين پژوهش براي بررسي تغييرات عمقي هدايت هيدروليكي اشباع در اراضي دانشكده كشاورزي دانشگاه رازي كرمانشاه انجام شد. به اين منظور تعداد 30 چاهك با قطر 8 سانتي‌متر در سه عمق مختلف 60، 90 و 120 سانتي‌متر حفر گرديد. پس از انجام آزمايش‌هاي شناسايي خاك محل چاهك‌ها مانند دانه‌بندي، حدود خميرايي خاك و وزن واحد حجم ظاهري نمونه‌هاي برداشت شده از محل چاهك‌ها، مقدار هدايت هيدروليكي آن‌ها به روش پرمامتر گلف در سه عمق استغراق 5، 15 و 25 سانتي‌متر برآورد شد. نتايج آزمايش‌هاي تعيين بافت خاك نشان داد كه بافت غالب خاك منطقه سنگين مي‌باشد. بررسي‌هاي آماري نشان داد بين مقادير هدايت هيدروليكي به‌دست آمده در عمق 60 سانتي‌متر با مقادير مربوط به عمق‌هاي 90 و 120 سانتي‌متر در سطح 5 درصد اختلاف معني‌دار دارد و كاهش مقدار هدايت هيدروليكي اشباع از عمق 120-90 سانتي‌متر قابل ملاحظه نبود. از ميان آناليزهاي تك‌عمقي دستگاه گلف بيش‌ترين و كم‌ترين هدايت هيدروليكي اشباع به‌دست آمده به‌ترتيب مربوط به آناليز لاپلاس به‌ازاي عمق استغراق 5 سانتي‌متر و آناليز رگرسيون پايه‌اي ريچاردز با عمق استغراق 15 سانتي‌متر مي‌باشد. واژه‌هاي كليدي: پرمامتر گلف، گراديان عمقي، هدايت هيدروليكي اشباع

Hydraulic conductivity (K) is one of the most important parameters in soil sciences, which has highly variation in different direction and depths. Information on spatial and temporal variations of soil hydraulic conductivity is essential to improve soil and water management. The purposes of this study are measuring of the saturated hydraulic conductivity and its depth variation by Guelph permeameter method in the research farm of agricultural faculty, Razi University, Kermanshah. In this regards, 30 boreholes with 8 cm diameter and three depths (60, 90 and 120 cm) were drilled in a grid of 5×5 m. Identification tests such as soil gradation, determination of the liquid and plasticity limits and specific gravity have been done on soil samples and indicated the soil texture was clay. After identification tests, Guelph Permeameter test for three fixed ponding depths of 5, 15 and 25 cm were conducted to determine saturated hydraulic conductivity of soil. The results of statistical analysis showed that hydraulic conductivity values at 60 cm depth have significant difference in 5% level with values about 90 and 120 cm depths and reduction of hydraulic conductivity from 90 to 120 cm was neglected. Between single depth analysis, Laplace’s analysis with 5 cm ponding depth and Richards’s regression basic analysis with 15 cm ponding depth have provided the highest and lowest saturated hydraulic conductivity respectively. Keywords: Depth gradient, Guelph permeameter, Saturated hydraulic conductivity