بررسي تفاوت غلظت روي كل درون و برون خاكدانه‌اي در خاك‌هاي مختلف

Investigating zinc distribution in aggregates interior and exteriors of different soils

خواص شيميايي خاك از نقطه‌اي به نقطه ديگر حتي در فواصل كم تغيير نشان مي‌دهد. يكي از دلايل مهم اين غيريكنواختي در مقياس‌هاي كوچك، تشكيل خاكدانه در خاك است. در اين پژوهش تفاوت غلظت روي كل در داخل و خارج خاكدانه‌هاي خاك‌هاي آلوده بررسي شد. خاكدانه‌ها از 4 پروفيل با بافت مختلف و در 5 عمق از 1-0 متري جمع‌آوري شده و به‌صورت مكانيكي و با استفاده از روش كايسر به دو بخش داخلي و خارجي تفكيك شدند. غلظت روي كل در هر دو بخش داخلي و خارجي اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه مقدار مواد جذب‌كننده رس، ماده آلي و اكسيدهاي آهن آزاد در خارج و داخل خاكدانه‌ها اختلاف معني‌داري ندارد، ولي غلظت روي كل در خارج خاكدانه‌ها بيش‌تر از داخل بود و ميانگين غلظت در اين دو بخش تفاوت معني‌داري (01/0P < ) نشان داد. اين تفاوت غلظت روي بين بخش داخلي و خارجي خاكدانه‌ها به‌ترتيب لوم رسي < لوم رسي شني < لوم < لوم شني، در بافت‌هاي مختلف كاهش يافت. تفاوت غلظت روي در عمق‌هاي مختلف خاك نيز معني‌دار بود و با افزايش عمق كم‌تر شد. واژه‌هاي كليدي: خاك آلوده، داخل خاكدانه، خارج خاكدانه، روي

Soil chemical properties may vary from one point to another even in small scale. One-of the major reasons for this small-scale heterogeneity is aggregation of the soil. This study was conducted to compare zinc concentration between aggregate exteriors and interiors of some contaminated soils. Aggregates were collected from 5 depths of 4 soil profiles with different texture and were separated mechanically into exterior and interior fractions. The results showed that there were no significant difference between the amounts of all metal sorbents (clay, organic matter and free iron oxides) in the exterior and the interior. Total zinc concentration was measured for exterior and interior parts of aggregates. The total concentration of zinc was higher in the exterior than in the interior part of aggregates and difference of mean concentration between these two parts was significant at 0.01. The difference of zinc concentration between the interior and exterior decreased in order of clay loam > sandy clay loam > loam > sandy loam. Concentration of zinc in different depths of soil was significant at 0.01. Keywords: Aggregate exterior, Aggregate interior, Polluted soil, zinc