علل بروز تعارض هاي اجتماعي در حفاظت از ميراث معماري (مطالعه موردي: مجموعه ثبت جهاني گنبد و ارگ سلطانيه)

Etiology of Social Conflicts on Architectural Heritage Conservation (Case Study: The World Heritage of Soltaniyeh Dome and Citadel)

موضوع حفاظت از ميراث فرهنگي در شهر سلطانيه زنجان به لحاظ قرارگيري مجموعه ميراث جهاني گنبد و ارگ سلطانيه در اين شهر از اهميّت و جايگاه ويژه اي برخوردار است. اين مقاله در صدد شناخت تعارض هاي اجتماعي در حفاظت از گنبد و ارگ سلطانيه است كه با بهره گيري از روش پيمايش هاي ميداني مرتبط با موضوع انجام يافته است. چارچوب نظري تحقيق مبتني بر تعميم مباحث روان شناسي اجتماعي به موضوع حفاظت مردمي از ميراث فرهنگي معماري است. بررسي هاي صورت گرفته نشان مي دهد كه مجموعه اي از عوامل در بروز تنش و تعارض هاي اجتماعي در حوزه حفاظت از ميراث فرهنگي معماري در اين شهر موثر بوده است. از جمله مهم ترين عوامل عبارتند از: كمبود هم پيوندي ميان اصول و مباني ميراث فرهنگي با نياز ها و تقاضاي مردمي، تملك يك باره حدود 10 هكتار از شهر كوچك سلطانيه به عنوان عرصه گنبد و ارگ پيرامون آن، برخوردهاي ناهماهنگ و مقطعي در فرآيند اجرايي تملكات، اختلال در سامان دهي محوطه پيرامون گنبد و ديگر محدوده هاي تاريخي- فرهنگي شهر، تعارض گروه هاي اجتماعي شاغل در محدوده عرصه گنبد و ارگ با نظام اداري مربوط به حفاظت.

The issue of cultural heritage conservation in Soltaniyeh town is of specific significance because of the location of the world heritage of Soltaniyeh dome and citadel” in that city. This article is an attempt to learn about the social conflicts in the conservation of Soltaniyeh dome and citadel. This research has been conducted by using the field study related to the subject. The theoretic framework of the research is based on extending social psychosocial topics to the public conservation of architectural cultural heritage. The results of the studies indicate a set of factors have been effective in the domain of architectural cultural heritage in this city. Some of the most important of the factors include: Lack of interconnection between the principles and fundamentals of “cultural heritage” and “public demands”, the ownership of about 10 hectares in Soltaniyeh small town as the premise of dome and its surrounding citadel, discordant and sectional treatments in the executive process of owned places, disorder in redevelopment of the site round the dome and other historical and cultural limits of the city, the conflict of the social groups working in the dome premise limit and citadel with the administrative system related to the conservation.