بررسي ميزان تغييرات كربوهيدرات‌هاي محلول و پرولين در گندم نان (Triticum aestivum L.) تحت تنش غرقابي

Investigation soluble carbohydrates and proline changes in bread wheat (Triticum aestivum L.) under waterlogging tension

واكنش‌هاي فيزيولوژيكي به تنش غرقابي مي‌تواند به شناسايي مكانيسم‌هاي موثر در مقاومت به غرقابي كمك نمايد. در اين راستا آزمايشي گلداني در سال زراعي 90 - 1389 در مزرعه آموزشي و پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اهواز به مرحله اجرا گذاشته شد. اين آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب بلوك كامل تصادفي در 3 تكرار اجرا شد. تيمارهاي مورد مطالعه شامل بررسي مدت غرقابي (0، 7، 14 و 21 روز) و ارتفاع آب از سطح خاك به‌صورت صفر، 5، 10 و 15 سانتي‌متر در مرحله‌ي ابتداي ساقه رفتن بود. در اين آزمايش از رقم چمران استفاده گرديد. نتايج آزمايش نشان داد افزايش مدت غرقابي به‌طور معني‌دار باعث افزايش ميزان پرولين و كربوهيدرات‌هاي محلول در ريشه و كاهش معني‌دار كربوهيدرات‌هاي محلول در برگ در مقايسه با شرايط بدون تنش غرقابي (كنترل) شد. بيش‌ترين ميزان پرولين در ريشه معادل µmol /g FW 7/2 و در شرايط 7 روز غرقابي مشاهده شد. كم‌ترين كربوهيدرات محلول در برگ در شرايط 21 روز غرقابي و كم‌ترين ميزان كربوهيدرات محلول در ريشه در شرايط بدون غرقابي (صفر روز) مشاهده شد. اثر ارتفاع آب از سطح خاك فقط در مورد ميزان پرولين ريشه و برگ معني‌دار بود. بيش‌ترين ميزان پرولين در ريشه شرايط ارتفاع آب صفر الي 10 سانتي‌متري از سطح خاك و بيش‌ترين ميزان پرولين در برگ در شرايط ارتفاع آب صفر سانتي‌متر از سطح خاك مشاهده شد.

Physiological responses to waterlogging stress can help to identify the effective mechanisms of waterlogging tolerance. For this purpose, a pot experiment was conducted in the Agricultural Research Station, Ahvaz–branch University, during 1389-90 crop season. Experimental design was a factorial according to a randomized complete block design (RCBD) with three replications. Treatments were four levels of waterlogging duration (0, 7, 14 and 21 days) and four height of water on the soil surface namely 0, 5, 10 and 15 cm at stage of stem elongation. In this experiment Chamran cultivar was used as wheat cultivar. The results showed that duration of waterlogging significantly increased proline content and soluble carbohydrates in roots and decreased significantly soluble carbohydrates in leaves as compared to no waterlogging (control). The maximum proline content (2.7 µmol/g FW) was observed at 7 days of waterlogging. The minimum soluble carbohydrate in leaves was observed at 21 days waterlogging and the minimum soluble carbohydrate in roots was observed at 0 day waterlogging (control). The effect of height of water on soil surface was significant only for proline in roots and leaves. The maximum proline content in root observed under 0 to 10 cm water on soil surface and the maximum proline content in leaves was under 0 cm of water above the soil surface.