بررسي آرايش كاشت و دور آبياري بر عملكرد دو رقم لوبيا قرمز

Investigation sowing arrangement and irrigation interval on yield of two red bean cultivars

به‌منظور بررسي واكنش دو رقم لوبيا قرمز به آرايش كاشت و دور آبياري با استفاده از شاخص هاي تحمل به تنش، اين آزمايش در سال زراعي 87-1386 در ايستگاه تحقيقات ملي لوبيا در شهرستان خمين اجرا شد.آزمايش مورد نظر به‌صورت بلوك ‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار انجام شد. تيمارها شامل دور آبياري در دو سطح (آبياري پس از 50 و 100 ميلي متر تبخير از تشتك كلاس A)، و سه سطح تراكم به ترتيب (30، 40 و 50 بوته در مترمربع، با فاصله روي رديف 4، 5 و 6/6 سانتي متر) و دو رقم لوبيا قرمز منظور شدند. اثر دور آبياري بر صفات تعداد دانه در بوته و عملكرد دانه، اثر رقم بر صفات تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه و شاخص برداشت، اثر تراكم بر صفت تعداد دانه و شاخص برداشت، برهمكنش تنش و رقم بر روي صفات تعداد دانه و شاخص برداشت از نظر آماري اختلاف معني داري داشتند و هم‌چنين برهمكنش‌ دو عاملي بين تراكم و دور آبياري، رقم و تراكم بر روي صفات عملكرد دانه و شاخص برداشت معني دار گرديد. بررسي شاخص تحمل نشان داد كه رقم ازنا عليرغم تحمل به خشكي كم‌تر، از شاخص تحمل بيش‌تري برخوردار است و درصد كاهش عملكرد كم‌تري دارد. شاخص حساسيت و تحمل به خشكي در شرايط افزايش تراكم كاشت در رقم ازنا روند نزولي نشان مي دهد و همين رقم در تراكم 50 بوته در مترمربع كم‌ترين ميزان شاخص تحمل را دارا مي باشد. هم‌چنين در تراكم 30 بوته در مترمربع (فاصله روي رديف 6/6 سانتي متر) بيش‌ترين شاخص حساسيت به تنش خشكي و كم‌ترين شاخص تحمل و هم‌چنين بيش‌ترين درصد كاهش عملكرد در اثر تنش خشكي مشاهده مي شود. رقم ازنا با تراكم كاشت 40 بوته در مترمربع هم در شرايط بدون تنش خشكي و هم در شرايط تنش خشكي نسبت به ساير تراكم ‌هاي كاشت اين رقم از عملكرد بالاتري برخوردار بود و هم‌چنين ميانگين قابليت توليد و ميانگين هندسي بيش‌تري نيز داشت.

In order to investigate the reaction of two red bean cultivars to sowing arrangement and irrigation interval by using the indices tolerant to tension, this experiment was conducted at Bean National Research Station in Khomeini city in 2007-2008 cropping year. The experiment was a randomized complete blocks design with three replications. Treatments included irrigation interval at two levels (irrigation after 50 and 100 mm evaporation from pan class A), and three levels of density, respectively (30, 40 and 50 plants per square meter intervals on rows 4, 5 and 6.6 cm) and two red bean cultivars were considered. The effect of irrigation interval on traits grain number in plant, grain yield, the effect of cultivar on traits grain number in plant, 100- grain weight and harvest index, effect of density on grain number trait and harvest index, interaction between tension and cultivar on grain number trait and harvest index were statistically significant difference and also two-factor interaction between density and irrigation, cultivar and density on grain yield and harvest index traits was significant. Investigation of tolerance index showed that Azna cultivar despite less drought tolerance, had the greater tolerance index and less yield reduction. Sensitivity and drought tolerance indices in the conditions of increased planting density in Azna cultivar shows a decreasing trend. And this cultivar in 50 plants density per square meter has the lowest tolerance index. Also, in the density of 30 plants per square meter (interval on row 6.6 cm) the highest sensitivity to drought tension and lowest tolerance index and also the highest percentage of yield reduction due to drought tension is observed. Azna cultivar with the density of 40 plants per square meter in conditions of without and with drought tension compared to other planting densities of this cultivar had higher yield and also higher geometric mean.