واكنش عملكرد و اجزاي عملكرد لوبيا چشم‌بلبلي به تراكم بوته و تاريخ كاشت در منطقه‌ي صفي‌آباد دزفول

Yield and yield components response of bean (Vigna sinensise L.) to plant density and planting date in Dezful Safi-abad area

به‌منظور بررسي تاثير تاريخ كاشت، تراكم بوته و نوع رقم بر عملكرد و اجزاي عملكرد لوبيا چشم‌بلبلي، اين پژوهش به‌صورت آزمايش فاكتوريل استريپ بلوك در چهار تكرار در سال 1390 در شرايط آب و هوايي مركز تحقيقات صفي‌آباد دزفول انجام شد. تاريخ كاشت در سه سطح هفدهم خردادماه (T1)، يكم تيرماه (T2) و شانزدهم تيرماه (T3) به‌صورت بلوك‌هاي نواري و تراكم در چهار سطح 10 (D1)، 3/13 (D2)، 20 (D3) و 40 بوته در مترمربع (D4) و رقم در دو سطح كامران V1 و مشهد V2 به‌عنوان كرت‌هاي فرعي به‌صورت فاكتوريل در نظر گرفته شدند. صفات اجزاي عملكرد، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيكي و شاخص برداشت ارزيابي شدند. نتايج نشان داد كه نوع رقم هيچ‌گونه تاثيري بر صفات بالا نداشت. به‌عبارت‌ديگر ارقام كامران و مشهد از توان توليدي مشابهي برخوردار بودند. تراكم بوته بر تعداد غلاف در بوته، وزن تك‌دانه و عملكرد دانه تاثيرات معني‌داري داشت. بيش‌ترين تعداد غلاف (55) از تراكم 10 و بيش‌ترين عملكرد دانه (1745 كيلوگرم در هكتار) از تراكم 20 بوته در مترمربع به‌دست آمد. تاريخ كاشت تنها بر عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيكي تاثيرات معني‌داري داشت. بيش‌ترين عملكرد دانه (1800 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد بيولوژيكي (9191 كيلوگرم در هكتار) از تاريخ كاشت اول (هفدهم خردادماه) به‌دست آمد. اثرات سه گانه در سطح 5 درصد بر عملكرد دانه در واحد سطح تاثير گذاشت. براي ارقام كامران و مشهد در شرايط آب و هوايي صفي‌آباد، به نظر مي‌رسد كه بهترين تاريخ كاشت و تراكم بوته به ترتيب 17 خردادماه و 20 بوته در مترمربع براي حداكثر بهره‌برداري از نهاده‌ها، طول دوره‌ي رويش و توليد حداكثر عملكرد دانه باشد.

In order to investigate the effect of planting date, plant density and the type of cultivar on yield and yield components of bean (Vigna sinensise L.) this research as a factorial stripe block experiment was carried out in four replications in 2011 in the climate conditions of Dezful Safi-abad Research Center. Planting date were considered at three levels June 8(T1), June 22 (T2) and July 7 (T3) as stripe blocks and density at four levels10(D1), 13.3 (D2), 20 (D3) and 40 plants per m-2 (D4) and cultivar at two levels Kamran V1 and Mashhad V2 as factorial sub plots. The traits of grain yield, yield components, biological yield and harvest index were evaluated. Results showed that type of cultivar had no effect on the above traits. In other hand, Kamran and Mashhad cultivars had the same production ability. Plant density had significant effects on pod number per plant, seed single weight and grain yield. The highest numbers of pod per plant (55) and the highest grain yield (1745 kg/ha) was obtained from densities 10 and 20 plant/m2. Planting date only had significant effects on grain yield and biological yield. The highest grain yield (1800 kg/ha) and biological yield (9191 kg/ha) was obtained from the first planting date (June 8). Triple interactions at five percentage level had significant effect on grain yield in hectare. In Safi-abad climate conditions for Kamran and Mashhad cultivars it seems that the best planting date and plant density is on 17 June and 20 plants per m2, respectively; for the maximum efficiency of inputs, growth period duration and the highest grain yield production.