روش‌شناسي نظريه اجتماعي اميل دوركيم

The Methodology of Emile Durkheim’s Social Theory

دغدغه اساسي اميل دوركيم هم‌بستگي اجتماعي است. بر اين ‌اساس، بيشتر نظريات او به‌‌نحوي حول اين مسيله اصلي مي‌چرخد. نظريات او آبشخور روش‌شناسي‌اي است كه طبق آن هستي استقلالي و شي ‌‌انگاري واقعيت‌هاي اجتماعي با نگاه تماماً سكولاريستي در مقام هستي‌شناسي، و به ‌‌تبع آن يك‌سان‌انگاري علوم دقيقه طبيعي و انساني در مقام معرفت‌شناسي و تقليل ماهيت انسان به‌ هويت اجتماعي و منفعل در نظر گرفتن كنشگران اجتماعي در برابر ساختارهاي اجتماعي در مقام انسان‌شناسي، از جمله مهم‌ترين مباني معرفتي اين نظريه به‌شمار مي‌آيند. همين مباني معرفتي است كه پذيرش اين نظريه را در نگاه روش‌شناسي حكمت نوصدرايي با مشكل روبه‌رو مي‌سازد؛ روش‌شناسي‌اي كه بر اساس تشكيك در هستي، هستي‌هاي ماوراي طبيعي علاوه بر هستي‌هاي مادي در مقام هستي‌شناسي، روش وحياني، شهودي و عقلاني علاوه بر روش تجربي و بنابراين جمع ميان تبيين تجربي و عقلي، تفسير و انتقاد در مقام معرفت‌شناسي و نفس مجرد انساني و هويت‌هاي لايتغير و ثابت او علاوه بر هويت‌هاي اجتماعي متغير در مقام انسان‌شناسي از مهم‌ترين مباني معرفتي آن محسوب مي‌شوند. همين ناسازگاري و رويارويي دو روش‌شناسي است كه دقت بيشتري را در به‌‌كارگيري اين نظريه در فرايند بازسازي علم مدرن و بازخواني علم ديني مي‌طلبد.

Emile Durkheim’s main concern is social solidarity. Accordingly, most of his theories pivot in some way on this basic issue. His theories are the genesis of a kind of methodology, according to which independent existence and regarding social realities as objects in a completely secularist view in relation to ontology. Therefore, treating exact natural sciences and human sciences in relation to epistemology as identical, reducing man’s identity to a social identity and regarding social actorsʹ attitude towards social structures in relation to anthropology as passive are some of the most important epistemic foundations of this theory. These very epistemic foundations make the acceptance of this theory problematic in view of the methodology of neo-Sadrian philosophy. The methodology based on gradation in existence, metaphysical as well as physical kinds of existence in relation to ontology, revelatory, intuitive and intellectual methods as well as the empirical method and thus combining the empirical and intellectual explanation, the interpretation and criticism in relation to epistemology and human immaterial soul and manʹs invariable identities as well as variable social identities in relation to anthropology are considered among the most important epistemic foundations of this methodology. This incompatibility and confrontation between these two methodologies necessitates more precision in applying this theory when modern science is reconstructed and religious science is revised.