رويكرد محلي گرايي در معماري روستاهاي ايران

Endogenous Approach Regarding the Architecture of Iranian Villages

استقرار و بر پا نمودن سكونتگاه ها در طول تاريخ از طريق برقراري و تعامل سازنده انسان با محيط شكل گرفته و فراز و فرود شهرها و روستاها در طول تاريخ متاثر از ميزان عمل نمودن به چنين تعامل و ارتباطي بوده است. روستاهاي ايران از مهمترين مصداق هاي ارتباط سازنده و منطقي انسان و محيط محسوب مي شوند كه سكونت گزيني بخش قابل توجهي از جمعيت كشور در آن ها شاهدي بر اين موفقيت بوده است. سكونت حدود 70% جمعيت كشور در روستاها در سال 1335 مويد اين ارتباط است و وجه مشخصه محيطي مكاني شمار بسياري از شهرهاي امروز كه روستاهاي گذشته بوده اند شاهد ديگري بر اين ويژگي است. مروري بر معماري و بافت سكونتگاهي روستاهاي ايران تا قبل از دوران معاصر مويد ويژگي هايي از پايداري مكاني است كه تامل در آن مي تواند به حل برخي مشكلات سكونتگاهي كه امروزه مبتلا به معماري، شهرسازي و روستاسازي است كمك نمايد. مقاله پيش روي بر اين بنيان استوار است كه كالبد روستا متاثر از حكمت محيط و مكان، با ماهيتي جامع و چندبعدي، اجزا به هم پيوسته و مرتبطي است كه مسكن و بافت از پيوند و همبستگي و تعامل منطقي و هدفمند آنها شكل مي گيرد. تحقيق حاضر با هدف شناخت و تحليل عنصرهاي محلي در معماري مسكن روستايي، با استفاده از مطالعات و سوابق موجود، بر تشابهات و تباين هاي تاريخي و موجود مسكن روستايي در مناطق مختلف كشور تاكيد دارد. روش تحقيق توصيفي – تحليلي است و داده ها از طريق مستندات كتابخانه اي و آمارهاي رسمي تهيه شده است. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه نخست مساكن بومي روستايي ايران داراي چهار الگوي كلي با تفاوت هاي مشخص است. سپس استان هاي گيلان، مازندران، همدان و يزد در زمينه وجه كالبدي مسكن روستايي از سطح بالاتري نسبت به ساير استان ها برخوردارند و در نهايت مساكن روستايي استان هاي يزد، اصفهان و تهران از امكانات رفاهي و آسايشي بيشتر برخوردارند و مساكن روستايي استان سيستان و بلوچستان در مجموع سخت ترين شرايط را دارند.

Through histroy, the establishment of rural villages has exemplified itself in man-environment interactions. That is ebbs and falls of these settlements are dictated by this sort of reciprocal relationship. Iranian rural settlements indicate the man-land interactions as well. That is the presence of over 70 % of rural population in 1335 proves this fact. However, the thorough reviews on rural architecture in the past show a prominent element of sustainability. This by itself supports this fact physical proportions of rural areas are based on some interrelated components. That is dwellings are the outcome of these interrelations and interactions and multi-faceted components. This study emphasizes on historical variations and contrasts regarding Iranian rural settlements taking into consideration the analysis of rural dewllings architectural elements. The research method is based on descriptive – analytical Methods as well as documentary and statistical information. This study suggests that Iranian rural dewellings fall into four categories including northern, mountainous, central, and southern coastal regions. Physically speaking, rural dwellings pertaining to Guilan, Mazandaran, Hamedan, and Yazd possess higher quality. However, taking into account all measures, Yazd, Isfehan, and Tehranʹs rural dwellings possess higher comfort as well as welfare levels. Conversely, rural dwellings associated with Sistan and Baluchestan experience the highest and harshest conditions.