خوشه بندي فازي دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور بر اساس شاخص‌هاي تجويز دارو در سال 1387

Fuzzy Clustering of Medical Sciences Universities in Iran on the Basis of Medical Indices in 2008

مقدمه:تلاش در راستاي بهبود تجويز و مصرف بهنجار و علمي دارو يكي از وظايف متوليان عرصه سلامت مي‌باشد. فعاليت‌هاي انجام شده با هدف ارتقا سطح نسخه‌نويسي پزشكان و فرهنگ مصرف دارو در بين مردم، شاخص‌هاي مربوط به تجويز و مصرف منطقي دارو در كشور كاهش داده است. هدف از اين بررسي شناسايي قطب‌هاي همگن در بين دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور با توجه به تفاوت بافت اجتماعي، اقتصادي و فضاي فرهنگي حاكم بر مناطق مختلف مي‌باشد. روش كار: در اين مطالعه مقطعي– تحليلي، خوشه‌هاي همگن در بين دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور با به كارگيري تكنيك خوشه‌بندي فازي بر مبناي شاخص‌هاي تجويز دارو در كشور در سال 1387 به دست آمد كه توسط كميته كشوري تجويز و مصرف منطقي دارو گردآوري شده است. تحليل آماري داده‌ها با استفاده از نرم افزار R بر روي داده هاي 30 دانشگاه علوم پزشكي كشور انجام گرديد. يافته‌ها: دانشگاه‌‌هاي علوم پزشكي بر اساس روش خوشه‌بندي فازي به چهار خوشه تقسيم شدند كه هر خوشه دربردارنده عناصري است كه به لحاظ شاخص‌هاي مورد بررسي داراي شباهت بيشتري به هم هستند و ساختاري متفاوت با ديگر خوشه‌ها دارند. در بين خوشه هاي به دست آمده، خوشه چهارم يعني استان گلستان بيشترين متوسط تجويز اقلام دارويي را بين ساير استان ها و در خوشه هاي مختلف داراست. نتيجه‌گيري: شناسايي و طبقه‌بندي مناطق همگون و شناسايي قطب‌هاي همگن كشور در تجويز و مصرف منطقي دارو به منظور مطالعه ويژگي‌هاي هر يك از اين قطب‌ها و دستيابي به نقاط ضعف و قوت هر يك صورت مي‌پذيرد كه بر اساس يافته هاي اين پژوهش خوشه چهارم يعني استان گلستان نياز به تغيير فرهنگ پزشكان و مردم منطقه دارد. كليدواژه ها: ايران، شاخص هاي تجويز دارو، خوشه بندي، روش فازي

Introduction: Prescribing and consuming drugs on a standard base is an important undertaking in health organizations. Achievements in promoting quality standards in prescription and drug consumption have decreased the related indices in Iran. This study focused on identifyinghomogenous groups among universities of medical sciences in terms of social infrastructure, economic differences and cultural climate dominating different regions. Methods: Homogenous clusters were obtained on the basis of drug prescription indices using fuzzy clustering method among universities of medical sciences in 2009. Data were analyzed by R software for 30 medical universities. Results: Medical universities were divided into 4 clusters by fuzzy clustering method. Each cluster had elements appearing to have similarities in terms of the indices under the study. Among these clusters, the fourth cluster belonged to Golestan province with the highest average prescription in the provinces under the study. Conclusion: The findings of the study suggest that Golestan province requires a change in the culture of drug prescription and consumption. Keywords: Iran, Medication Indices, Clustering, Fuzzy Method