آزمون درون زايي حمايت با تاكيد بر انواع تجارت درون صنعت: يك مطالعه موردي براي صنايع كارخانه‌اي ايران

از دهه 1970 ميلادي به بعد نظريه‌پردازان اقتصاد سياسي بين‌الملل ، نقش عناصر داخلي از جمله گروههاي فعال داخلي، سياستها و شاخص‌هاي كلان اقتصادي را بر روند شكل‌گيري سياستهاي حمايتي مورد تاكيد قرار داده‌اند و بررسي‌هاي تجربي نيز غالباً ديدگاه آنها را مورد تاييد قرار داده است. پژوهش حاضر با بكارگيري داده‌هاي تابلويي طي دوره زماني 1386-1380 و در چارچوب فرضيه درون‌زايي حمايت ، به بررسي عوامل تعيين‌كننده حمايت تعرفه‌اي براي صنايع كارخانه‌اي ايران مي‌پردازد. در چارچوب ادبيات اخير و با توجه به تعداد كم مطالعات بين‌المللي درباره موضوع تحقيق، به ويژه درخصوص اثر تجارت درون صنعت بر حمايت‌هاي تعرفه‌اي، اين مطالعه در كنار متغيرهاي موثر بر حمايت‌هاي تعرفه‌اي، به بررسي اثر تجارت درون صنعت به تفكيك انواع آن نيز پرداخته است. نتايج حاكي از آن است كه عواملي نظير ارزش افزوده و نسبت توليد به واردات در تعيين حمايت‌هاي تعرفه‌اي صنايع كارخانه‌اي ايران موثرند. همچنين، تجارت درون صنعت كل، افقي و عمودي اثر منفي و معنادار بر حمايت تعرفه‌اي صنايع كارخانه‌اي ايران دارند. بر اين اساس پيشنهاد مي‌شود ضمن توسعه تجارت درون صنعت و رقابتي كردن فضاي تجاري، فعاليت صنايع داخلي در هر دو بازار خارجي و داخلي گسترش يابد.

Since the 1970s, international political economic theorists have emphasized on the role of domestic factors, such as domestic active groups, policies and macro-economic indicators, to explain the trade protection trends. Empirical studies have often verified this view. This paper examines the determinants of tariff protection in Iran’s manufacturing industries by using panel data for the period 2001-2007.This research also investigates the effects of intra industry trade on tariff protection. The results indicate that value added and the ratio of production to import affect the tariff protection in Iran’s manufacturing industries. Also, intra-industry-trades and their type, i.e. horizontal and vertical intra-industry trade, have negative effects on the protection. Based on the obtained results, we suggest that domestic industries activities in both domestic and foreign markets as well as intra-industry trade and competitiveness of trade should be increased.