مقاومت برخي ارقام و لاين هاي پيشرفته گندم نسبت به زنبور ساقه خوار غلات Cephus pygmaeus L. Hym: Cephidae

Comparison of Advanced Wheat Lines and Cultivars Resistance to Sawfly (Cephus pygmaues)

جهت اجراي طرح بررسي مقاومت لاين هاي پيشرفته گندم ديم نسبت به زنبور ساقه خوار غلات Cephus pygmaeus L. تعداد شانزده رقم و لاين پيشرفته گندم ديم از بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر سنندج تهيه شد، كه بصورت طرح بلوكهاي كامل تصادفي با 4 تكرار در محل ايستگاه تحقيقاتي قاملو طي دو سال زراعي 89- 1387 كاشت شد و مراحل مختلف رشدي لاين هاي گندم و مراحل رشد و نموي آفت مورد بررسي قرار گرفت. با مقايسه ميانگين هاي دو ساله به روش توكي، مشخص گرديد كه رقم شماره 7 (شاهي) بالاترين (75/3 درصد) و رقم شماره 16 سرداري كمترين (11/1 درصد) ميزان آلودگي را نشان داد. رقم شماره 6 (گينارو) با 17/6 گرم كاهش وزن هزار دانه بيشترين و رقم شماره 9 (آگري) با 33/1 گرم كاهش وزن، كمترين صدمه را داشت. همچنين نتايج نشان داد كه رقم شماره 7 (شاهي) با تعداد 7 خوشه افتاده بيشترين تلفات و رقم شماره 16 سرداري با توجه به غالب بودن كاشت آن در منطقه به عنوان شاهد با 3 خوشه افتاده كمترين تلفات را داشت. در اين بررسي برخي از خصوصيات مرفولوژيكي ارقام مورد آزمايش از قبيل تعداد ساقه در بوته، تعداد گره در ساقه، قطر ساقه‌ها، سختي و تردي، خالي يا توپر بودن و صاف يا زبر بودن ساقه‌ها ثبت شده و ارتباط هر فاكتور با ميزان آلودگي بوته‌ها بررسي و مشخص گرديد كه لاروهاي آفت بيشتر ساقه‌هاي با قطر بيشتر را ترجيح مي‌دهند.

In order to performance this project, 16 number of advanced lines and varieties of wheat which received from SPII section was evaluated to studying wheat resistance to wheat stem sawfly in Kurdistan Agricultural research station in Qamlo. The study was based on complete randomized block design with 4 replications. In period of two years the different stage of growing of wheat’s lines and pest was studied. Comparison of two years mean by means of Tukey method showed that seven’s variety had the highest (3.75%) whereas sixteen’s variety (sardary) had the lowest infestation by sawfly. Also comparison of thousand seed weight (TSW) between the infected and uninfected heads determined that six’s variety by 6.17 g reduction had the highest and nine’s variety by 1.33 g had the least reduction in TSW. In addition the results showed that seven’svariety by the number of 7 fallen bunches had the highest and sixteen’s variety by attention to its dominant in the region and to be control plant in this study by 3 fallen bunches had the lowest loses. In this study also the study of relationship between morphological characteristics such as number stem in bush, number node in stem, stem diameter, hardness and softness, to be empty or solid and smooth or coarse of stems was recorded and relation of each factor with the amount of bushes infestation studied and revealed that past’s wormsprefer the thick stems.