اثر كودهاي اوره و زيستي بر عملكرد كمي و كيفي گياه دارويي اسفرزه (Plantago ovate Frosk.)

The effect urea and biological fertilizers on quantitative and qualitative yield of isabgol (Plantago ovata Frosk.) medicinal plant

به‌منظور بررسي پاسخ ويژگي‌هاي كمي و كيفي گياه دارويي اسفرزه (Plantagoovata Frosk.) به كاربرد جداگانه و تلفيقي كودهاي اوره و زيستي آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 4 تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه شهركرد در سال 1390 اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايش شامل، C: شاهد (بدون مصرف كودهاي اوره و زيستي)، U: 88 كيلوگرم اوره در هكتار، Az: ازتوباكتر، My+Az: ميكوريزا + ازتوباكتر، Az+50% U: ازتوباكتر + 44 كيلوگرم اوره در هكتار، My+U: ميكوريزا + 88 كيلوگرم اوره در هكتار، My+Az+50%U: ميكوريزا + ازتوباكتر + 44 كيلوگرم اوره در هكتار بودند. نتايج نشان داد كه عملكرد دانه در شرايط كاربرد جداگانه ازتوباكتر كم‌تر از كاربرد جداگانه اوره بود ولي عملكرد موسيلاژ آن مشابه تيمار كاربرد اوره بود. تلفيق ازتوباكتر با اوره و يا ميكوريزا تغييري در عملكرد دانه و موسيلاژ در مقايسه با اوره ايجاد نكرد. بيش‌ترين عملكرد دانه و موسيلاژ به‌ترتيب با 931 و 166 كيلوگرم در هكتار با به‌كارگيري ميكوريزا + 88 كيلوگرم اوره در هكتار به‌دست آمد. با اين وجود كوددهي تاثيري بر فاكتور تورم و درصد موسيلاژ اسفرزه نداشت. به‌طوركلي نتايج بيانگر آن است كه استفاده از مايه تلقيح ميكوريزا هم‌زمان با اوره موجب افزايش 54 درصدي توليد دانه اسفرزه مي‌گردد، كه اين پتانسيل استفاده از ميكوريزا را براي توليد اسفرزه در شرايط مزرعه تاييد مي‌نمايد. واژه‌هاي كليدي: اسفرزه، كودهاي زيستي، كود تلفيقي، عملكرد دانه، موسيلاژ

In order to evaluate the response of quantitative and qualitative characteristics of the isabgol (Plantago ovata Frosk.) medicinal plant to separate and combined a application of urea and biofertilizer an experiment was conducted in randomized complete blocks design at the Research Farm of Shahrekord University in 2011. The experimental treatments consisted of control (non-urea and biological fertilizers), U: 88 kg urea/ha, Az: Azotobacter, My + Az: Mycorrhiza + Azotobacter, Az+50% U: Azotobacter + 44 kg urea/ha, My + U: Mycorrhiza + 88 kg urea/ha, My + Az +50% U: Mycorrhiza + Azotobacter + 44 kg urea/ha. The results indicated that the seed yield under separate application of Azotobacter was less than separate application of urea; however the mucilage yield was similar to urea. The combination of Azotobacter with urea and/or Mycorrhiza did not change in seed and mucilage yield in compared to urea. The maximum of seed and mucilage yield (931 and 166 kg/ha, respectively) were recorded with using Mycorrhiza + 88 kg urea/ha. However, amended fertilizer had no significant effect on swelling factor and the percentage of isabgol mucilage. In conclusion, the combined use of Mycorrhiza in oculant and urea leads to increase (54%) in yield, which can be verified potential of Mycorrhiza application for isabgol production under field conditions. Keywords: Biological fertilizer, Integrated fertilizer, Isabgol, Mucilage, Seed yield